Zlatar planina – smeštaj, info i zanimljivosti

U jugozapadnom delu Srbije smeštena je ova predivna planina, koja se prostire između, četiri reke, Lima, Uvca koja izvire ispod planie Ozren, tri jezera su nastale na njenom vodotoku: Zlatarsko, Uvačko i Radoinjsko, predstavljaju ogroman hidroenergetski potencijal, a sliv jezera zauzima površinu od 73 kvadratna kilometara. Prostor je proglašen za Specijalni rezervat prirode Uvac kako bi se beloglavi sup i druge značajne vrste životinjskog i biljnog sveta očuvale, pored njih dve još i reke Mileševke i Bistrice.

Pripada Dinarskim planinama koje se prostiru zapadnim delom Balkanskog poluostrva, a ime su dobile po planini Dinari. Golo brdo važi za najviši vrh Zlatara, koje se nalazi na nadmorskoj visini od 1627 metara, a Uredbom Vlade Republike Srbije ova planina je proglašena Vazdušnom banjom, koja se od regularnih razlikuje još po tome što je vazduh neverovatno blagotvoran za respiratorne puteve, a ono što ih odlikuje je: visoka koncentracija ozona i jona u vazduhu, blaga leta i odsustvo zime, nepostojanje aerozagađivača, kao i mala količina padavina na godišnjem nivou.

Prosečna temperatura tokom godine na planini Zlatar iznosi 17 stepena Celzijusa. Klima na ovoj planini pogodna je za lečenje raznih oboljenja, od kojih najviše odgovara kod: kardiovaskularnih bolesti, povišene masti i šećera u krvi, psihosomatskih stanja kod kardiovaskularnih oboljenja, povišenog ili sniženog arterijskog pritiska, kao i kod poremećaja u funkciji perifernog arterijskog krvotoka. Zavod za prevenciju i rehabilitaciju kardiovaskularnih oboljenja, poznatiji pod skraćenicom RH Centar “Zlatar“, važi za jedan od najboljih i najpoznatijih zdravstvenih centara za lečenje kardiovaskularnih bolesti u Srbiji, nalazi se na Zlataru.

U okviru ovog centra se nalaze kabineti za kardiologiju, laboratorija, ambulante, sale za fizikalnu terapiju, najsavremenija medicinska aparatura koja se u ovim prostorijama primenjuje, a svakako se ne smeju zaboraviti vrhunski kardiolozi i sjajno medicinsko osoblje sa dugogodišnjim iskustvom u lečenju ovih bolesti. Boravak na Zlataru se ne preporučuje samo obolelim osobama, već i svim zdravim koje žele da se oslobode stresa kom su svakodnevno izloženi, te samim ti da poboljšaju svoj imunitet, ukoliko žele da se “regenerišu“.

Nalazi se na 45 kilometara od Zlatibora, a udaljen je od glave prestonice Srbije 250 kilometara. Zlatarsko, Radoinjsko, Sjeničko i Potpećko jezero predstavljaju prelepa veštačka jezera koja godinama unazad mame ribolovce, a nažalost samo nekolicina zna za postojanje istih. Strani i domaći turisti uglavnom nisu upoznati sa ovim prirodnim lepotama, te se radi na tome da i oni prepoznaju ovaj potencijal.

Međutim ova veštačka jezera nisu jedino što krase planinu Zlatar, Ledena i Ušačka pećina predstavljaju važnu turističku atrakciju i pravo mesto za uživanje poznavalaca prirode. Kompleks od više malih pećina sačinjava Ušačku pećina koja je veoma interesantna za obilazak, dok se Ledena pećina smatra za jednom od najlepših na ovim prostorima.

Ove pećine su specifične po svojim mnogobrojnim ukrasima koje je voda napravila. Rezervat prirode “Uvac“ pripada rezervatu I kategorije i pored nabrojanih prirodih lepota, u sebi sadrži mnogobrojne uvale, pašnjake, jame, male pećine, kraške oblasti i mnoge druge znamenitosti. Stanovnici okolnih naselja odlučili su da iskoriste ovaj potencijal, time što su počeli da prilagođavaju svoja domaćinstva potrebama seoskog turizma, negujući tradicionalnu kuhinju u kojoj se izdvaja proizvodnja punomasnog sira, u čije ime se organizuje svakog leta takmičenje u kvalitetu sira koji se proizvodi na ovim prostorima, odnosno Sirijada.

Pored veštačkih jezera možete posetiti manastir Mileševa čija je izgradnja trajala dve godine, tačnije 1218. i 1219. godine, a živopisan 1222. do 1228. godine. Sin kralja Stefana Prvovenčanog, Vladislav, zadužen je za osnivanje ovog manastira, koji ga je podigao kao svoju grobnu crkvu. Po ugledu na ranije vladarske zadužbine, u raškom stilu, zidana je Mileševska crkva Svetog Vaznesenja Gospodnjeg, sasvim jednostavna, zidana sigom pa omalterisana, sa širokom centralom i dvema bočnim apsidama.

Takođe sadrži dve niske pevnice, a prvobitno je imala jednu kupolu da bi restaracijom dobila još jednu. Ono što predstavlja pravu lepotu za oči su delimično čuvanje freske, koje se ubrajaju u monumentalno slikarstvo našeg srednjeg veka. “Anđeo na grobu“ je najpoznatija Mileševska freska, koja podseća na staru grčku umetnost, a sama po sebi, skoro potpuno očuvana, predstavlja simbol mladosti i trajanja plemenitog ljudskog dela.

Pored nje, značajne su i slike “Skidanje s krsta“, mali fragment “Silaska u ad“, kao i mnogobrojni vladalački portreti čiji je značaj ogroman. Pored ovog manastira, ne treba zaboraviti ni crkve brvnare u Radijevićima i Kućanima sa kojima se upotpunjuje turistička ponuda na ovoj zlatnoj planini.

Zbog skoro savršene klime, veoma je teško odrediti kada je najbolje posetiti ovu čarobnu planinu, da li na proleće u kom se livade zelene i poljsko cveće krasi svojom lepotom prostranstva, kada možete uživati u dugim šetnjama udišući svež vazduh, kada se možete kupati u Zlatarskom jezeru. Ovo jezero se naziva još i Kokin Brod, a takođe predstavlja veštačko jezero u dolini Uvca. Prostire se na dužini između 15 i 23 kilometara, a zauzima površinu od 7,25 kvadratnih kilometara, što ga čini najvećim jezerom u Srbiji posle Đerdapskog jezera i jezera Perućac koje se nalazi na Drini. Naziva se još i “Atlantida“ zapadne Srbije, jer prema legendi nalazilo se veliko jezero na Pešterskoj visoravni, a opasna, troglava, aždaja je živela u njemu.

Najpoznatija priča glasi da se Sveti Đorđe borio sa njom, prilkom ove borbe aždaja je svojim snažnim repom oštetila šumu koja se danas nalazi u Krnjoj Jeli, a planina Ninaja se od toliko silnog udarca zaljuljala. Da bi se nekoliko vekova kasnije stvorila već pomenuta veštačka jezera- Uvačko, Radoinjsko i Zlatarsko kada je voda iz Pesterskog jezera otekla. Nakon Drugog Svetskog rata tadašnjoj vlasti je palo na pamet da ukroti moćni planinski Uvac, te da njegovu snagu iskoritsti za osvetljenje kraja. Međutim, mnoga domaćinstva su iseljena kako bi se ovaj projekat ispunio. Brana dužine 1208 metara i visne 84 metara, zaustavila je tok planinskog Uvca, stvorivši hidroelektranu Kokin Brod, pa samim ti i Zlatarsko jezero. Trideset dana je bilo potrebno da se ovo jezero napuni vodom, a kao posledicu je imalo nestajanje naselja, sela, na hiljadu hektara plodne zemlje na kojoj su žitelji uzgajali svoje proizvode jer se zemlja nalazi na na takvoj nadmorskoj visini, gde je klima bila idealna za uzgoj.

Sela: Trudovo, Štitkovo, Debelja, Božetići i Tisovica ostali su bez veze sa opštinom pošto je viseći most u Puljcima ostao 20 metara pod vodom. Stanovnici su najviše uzgajali papriku i kupus, a prema njihovim rečima vode je uvek bilo s obzirom da su za navodnjavanje zemljišta i pojenje stoke koristili vodu iz Uvca i rekle Tisovica, takođe postojao je i veliki broj manjih izvora. Velika šteta je naneta ovim, jer su mnogobrojne vodenice poplavljene, vrtovi, njive na kojima se nalazilo žito, kao i mnoge livade na kojima su životinje pasle.

Škola, Dom kulture koji je predstavljao mesto za okupljanje i druženje, kao i mesto na kom su se održavali zborovi na kojima su se rešavala važna pitanja domaćinstava, stanice Narodne milicije sve se ovo nalazilo u Kokinom Brodu koje je u to vreme važilo za sedište života ovih sela, a sve se to sada nalazi na dnu Zlatarskog jezera. Davne 1961. godine voda je odnela krov i ikone crkve Svetog Jovana Krstitelja, koja je bila od velikog značaja, a sagrađena je još za vreme Arsenija Čarnojevića.

Na Dumbelskom brdu Mileševska patrijarhija je podigla krst u znak sećanja na Dumbelsko groblje koje je bilo smešteno u njegovom podnožju, nadležni organi tvrde da su svi grobovi premešteni, međutim stanovnici smatraju da to nije istina, i da su grobovi potopljeni zajedo za brdom, te da se nalaze na dnu Zlatarskog jezera. Ovo jezero se zbog toga smatra ukletim, te se mnogobrojne nesreće koje se dešavaju na jezeru kao što su izvrtanje čamca, veliki broj davljenika, priča se da postoji nesto u vodi što mami ljude k sebi, te da nipošto ne bi trebalo da se noću prolazi tuda.

Prema legendi, jezero neće prestati da uzima duše dok se ne izjednači njihov broj sa brojem ukopanih koje je voda poplavila i sve dok se to ne desi njihove će duše lutati pod vodom.

Vredno je pomenuti da je Zlatar poslednjih nekoliko godina mesto okupljanja mnogobrojnih biciklista, takođe je, za one željne avanture, izgrađen Adrenalin park na Babića brdu, jednom od najpoznatijih obronaka Zlatara.

Zlatar planina- smeštaj

Svoj smeštaj možete naći među mnogobrojnim hotelima, vilama i vikendicama. Navešćemo neke od njih.

Vila Vuk se nalazi na Babica Brdu iznad Nove Varoši, poprilično mlada, izgrađena 2014. godine, poseduje sve što je potrbno za udoban boravak. U ponudi ima apartmane različitih veličina, površine od 20 do 45 metara kvadratnih, koji su opremljeni mini kuhinjom, kupatilom, centralnim grejanjem i tv-om.

Vila Borovi  se nalazi u samom centru turističke zone ove vazdušne banje, na svega 30 metara od RH centra “Zlatar“.  Sobe se lepo uređene, a pored njih gostima stoji na raspolaganju suteren u kom se nalazi garaža za auta, motore i motorne sanke, kao i prostorije za odlaganje bicikla i ski opreme. Pored svega navedenog, na usluzi je bogat izbor domaće hrane.

Etno kuća Ilić nalazi se na svega 3,5 kilometra od Uvačkog jezera na 1000 metara nadmorske visine, u selu Akmačići. U dva objekta nalazi se 20 ležajeva, dvokrevetne sobe, u kojima postoji mogućnost ubacivanja pomoćnog ležaja. Na raspolaganju je mogućnost punog pansiona kao i mogućnost samostalnog pripremanja hrane. U okolini se nalaze mnogobrojni pašnjaci i livade, koji predstavljaju pravo uživanje za šetnju.

Apartmani Vidaković se nalaze na nadmorskoj visini od 1500 metara, na planini Zlatar. Takođe, od skoro izgrađeno, 2014. godine sa tri odvojene etno kuće. Sva tri objekta poseduju kuhinju, terasu, kupatilo, dnevni boravak, spavaće sobe kao i internet.

Apartmani Drobnjaković su semšteni na planini Zlatar, na nadmorskoj visini od 1190 metara. Dva apartmana sa po 36 kvadratnih metara, u kojima može da boravi 9 osoba, a koja u sebi sadrže kupatilo, dnevni boravak sa kuhinjom, odvojenu sobu, terasu i internet.

Vila Maja u svojoj ponudi ima tri studio apartmana, dve sobe i jedan apartman sa sobom. Oni mogu primiti dve do pet osoba, a svaka smeštajna jedinica sadrži grejanje, kablovsku i internet. Nalazi se na svega 300 metara od RH Centra “Zlatar“.