Sjeničko jezero – informacije i zanimljivosti

Uvačko ili Sjeničko jezero, kako ga meštani zovu, jedna od najlepših turističkih i prirodnih lokacija u jugozapadnoj Srbiji.

Ovo jezero je veštačkog porekla, a nalazi se između sela Bukovik i Akmačići, na području opštine Nova Varoš i Sjenica. Sa jedne strane ga štiti planina Javor, a sa druge strane Zlatar.

Nastanak jezera. Jezero je nastalo 1979. godine kada je pregrađena reka Uvac i potopljen kanjon. Tada je izgrađena brana blizu sela Akmačići kako bi se podigla hidroelektrana Uvac.

Ova hidroelektrana je prva izgrađena Limska elektrana koja je podignuta na nadmorskoj visini od hiljadu metara. Nju okružuje izuzetno lep prirodni pejzaž i ona je pored Vlasinskog jezera jedina hidroelektrana koja se nalazi na većoj nadmorskoj visini u odnosu na jezero. Sa njenom izgradnjom se započelo još 1969. godine. Prvi temelji su udareni septembra 1974. godine.

Vode sa Peštera su se preusmerile u sliv Uvca i tako su prevedene u jezera akumulacionog tipa. Podignut je zemljani zid koji je visok 3 m, a dug 7 km. Tunel dugačak 1.3 km, sa prečnikom od 2.5 m je izgrađen nizvodno, pa se uz pomoć tog tunela voda sprovodi i prikuplja u reku Vapu, koja je ujedno i najveća pritoka reke Uvac. Radovi oko prokopavanja optočnog tunela, koji je dugačak 530 m, sa prečnikom od 7 m, nije bio tako jednostavan. Na dvestotom metru se tokom radova desio problem, jer se sav materijal obrušio.

Ipak, 1977. godine, radovi su uspešno privedeni kraju i Uvac je konačno izmenio svoj prirodni tok koji je vekovima postojao. Te iste godine, rađeno je na podizanju mašinske zgrade, a negde pred zimu 1978. godine sve je bilo spremno da se montiraju turbine. Istorija gradnje kaže da je najteži deo posla bilo nasipanje vrlo visoke brane koja je duga 313 m, široka 107 m i visoka 110 m. Ova brana je uspela da zaustavi 220.000.000 m³ vode reke Uvac.

Hidroelektrana je počela sa radom novembra 1979. godine. Da bi se HE Uvac podigla, moralo je da se otkupi 119 hektara zemlje od 14 porodica koje su se zauvek iselile u neka druga mesta.

Sjeničko jezero. Sjeničko ili Uvačko jezero se nalazi na 985 m nadmorske visine. Njegova maksimalna dubina je 108 m, a dugačko je 25 km. Ovo jezero je popunilo kanjon koji na nekim mestima ima dubinu i od 100 m i koji je velelepni biser prirode zbog svojih krivudavih i uklještenih meandara. Površina jezera je 5.7 km². Sjeničko jezero je sastavni deo Specijalnog rezervata Uvac.

Turistička atrakcija. Ovo jezero je velika turistička atrakcija na celom ovom području. Ono pruža jedinstven pejzaž sa meandrima Uvca i kanjonom ispunjenim jezerom. Čitava ova lepota se nalazi na 6 km od Sjenice. Na obalama jezera, na vertikalama, živi najveća kolonija ptica lešinara na Balkanu. To su retke, ali najveće ptice u zemlji – beloglavi supovi. Sjeničko jezero je najposećenije turističko odredište u Sandžaku i sve su preporuke da ga obavezno obiđete i uživate u njegovim lepotama.

Ovo jezero je, kao što smo rekli, nastalo prilagođavanjem reke kod sela Akmačići, za potrebe HE Uvac. Nalazi se na teritoriji opštine Sjenica i na manjem delu Nove Varoši. Iznad jezera nalaze se planine Zlatar i Javor. Jezero je dugo 25 km, sa maksimalnom dubinom od 108 m, na nadmorskoj visini od 985 m.

Ovo mesto je puno priča i legendi koje sa svakako moraju spomenuti.

Najlepši utisak o jezeru se stiče sa vidikovca Molitva.

Sjeničko jezero je izazovna destinacija za planinare i druge strastvene ljubitelje prirode. Pored svega ovoga, primamljive cene magnet su za strane turiste, a u poslednje vreme i za domaće goste.

Meštani ovaj kraj nazivaju srpski Kolorado zbog toga što kanjon koji se vidi sa vrhova Uvačkih planina podseća na poznato američko čudo prirode. Pogled na ovaj kraj je verovatno jedan od najlepših pogleda u Srbiji. Postoje legende koje kažu da je nekada čitava pešterska visoravan bila pod velikim jezerom, a da je u njemu živela aždaja (troglava) koju je ubio, niko drugi do, Sveti Đorđe. Kada je aždaja izdisala, svojim repom je otkinula kraj šume, a planina se zatresla.

Najlepši vidikovac sa koga se pruža veličanstven pogled na Sjeničko jezero i na čitav rezervat jeste, kao što smo rekli, vidikovac Molitva. Da bi se došlo do ovog vidikovca treba ići krševitim predelima. Najlepše je ići pešice i to uz samu obalu Uvca, počevši od Krstaca (na samom ulazu u rezervat). Odatle ide uređena pešačka staza koja je duga 7 km. Šetnja ne podrazumeva jak uspon i zato se može ići sa decom, dakle porodično. Dok se ide stazom, prolazi se pored jednog visećeg mosta, a odatle ka selu koje se zove Družiniće.

Pešačka staza vodi putnike preko pitome prirode i pašnjaka, a zatim se prolazi ispod tzv. Devojačke stene i odatle ide uspon koji vodi na plato koji se uzdiže iznad samog kanjona. Dalji put ka samom mestu Molitva je pomalo krševit. Ipak, vredi proći ovu stazu, jer je prizor sa Molitve neverovatan. Na vidikovcu postoji napravljena drvena platforma koja vam omogućava da se osećate kao da lebdite iznad kanjona. Odatle gledate beloglave supove ili manekene, kako ih ovde zovu. Vrh Molitva ima visinu od 1247 m.

Drugi fantastičan vidikovac je Veliki vrh ili Ledeni pogled. On daje uzdužnu perspektivu na čitavu klisuru. Do ledenog pogleda se može doći zemljanim putem, motornim vozilom, a u organizovanoj turi, možete doći i sa vode, brodićem.

Svoj boravak na Sjeničkom jezeru možete ispuniti brojnim poduhvatima. Pored posete vidikovaca, preporučuje se i krstarenje Sjeničkim jezerom koje je najbolje sprovesti u sklopu organizovanih tura. Najbolje je obratiti se organizatorima iz Specijalnog rezervata Uvac.

Dakle, svoj obilazak možete oragnizovati tako što ćete ploviti jezerom ili tako što ćete pešačiti uz obod kanjona Uvca. Oba načina su odlična i svaki je doživljaj za sebe.

Najbolje mesto za pristup Sjeničkom jezeru jeste kamp u mestu Previne. Ovaj kamp se nalazi 8 km od Sjenice, kada se iz Sjenice krene ka Ivanjici. Na nekih 7.5 km od centra Sjenice, skreće se sa asfaltnog puta na makadamski put, preko mosta, a zatim se ide uzbrdo. Kada se naiđe na prevoj, treba skrenuti levo i ići zemljanim putem prema kampu na obali Sjeničkog jezera.

U kampu postoje brodići za iznajmljivanje, ali je dozvoljeno ići i svojim čamcem. Kada plovite Sjeničkim jezerom, možete iz blizine da vidite prelepe meandre, ali i poznate pećine – Ledenu, Ušačku i Bezdan.

Ko se odluči da ide pešaka, ne može da ima neposredan kontakt sa samim jezerom, ali će zato imati jedan sveobuhvatan pogled na meandre i čitav rezervat, kao i na Javor i Zlatar. Pešačka staza ide nizvodno, od kampa, desnom stranom Sjeničkog jezera. Uspon iznosi 378 m i njime se dolazi do mesta ispod vrha Molitva.

Ova staza je lepo uređena, prohodna je i na njoj se ne može zalutati. Na samom početku pešačke ture, dolazi se do potoka, gde je u blizini napravljena jedna lepa česma od starog drveta. Predlog je da se ovde natoči voda, jer u naredna dva sata, koliko traje pešačka tura, neće biti više prilike za to. Uskoro, nakon izvora, nailazi se na viseći pešački most. Ovaj most je napravljen da premosti Sjeničko jezero. I sa jedne i sa druge strane se nalazi po jedno selo.

Kako se ide dalje prema vidikovcu Molitva, sa brdašceta se već ukazuju prelepi prizori zaliva. Sa tog brdašceta se može sići do klisure Mrčkog potoka obrasle šumom. Ako pešačite po vrelom letnjem danu, ovde možete pronaći hlad i osveženje.

Iza ovog odmorišta sledi nešto jači uspon, nakon koga se dolazi do čistine sa koje se vidi Sjeničko jezero.

Smeštaj. Kada je u pitanju smeštaj oko Uvačkog jezera, najbolje je pronaći privatni smeštaj Postoji dosta ponuda među kojima su najpopularnije etno kuće Ilić, Milikina ravan, vile Zborište, Lenka, itd. Ove smeštajne jedinice su uglavnom u selu Akmačići.