Ugrožene životinje u Srbiji

0

Kao rezultat intervencije čoveka dolazi do promena tokova na našoj planeti, te samim tim određenom broju životinja preti istrbljenje jer nisu u stanju da opstanu u svetu koji se stalno menja.

Mnoge vrste u Srbiji su već istrebljene, a ukoliko ne preduzmemo odgovarajuće mere, nove vrste će završiti na isti način.

Istrebljenje životinja predstavlja veoma važan deo sveta prirode, ona je sasvim normana i neophodna pojava, a prati promenu klime i pejzaža, milionima godina, na određenom području.

Razvitkom novih životinjskih vrsta, neke druge životinjske vrste bivaju primorene da napuste stanište, odnosno da nestanu.

Stručjaci procenjuju da danas u svetu živi nekoliko miliona vrsta životinja, smatra se da trenutno na Zmlji živi više vrsta nego što je ikada pre.

Veliki broj životinja zauvek izumre kada dođe do masovnih istrebljenja sa vremena na vreme, kao što se na primer desilo za vreme pada meteorita u Meksiku pre 65 miliona godina, a veruje se da su tada dinosaurusi, koji su se pojavili pre oko 250 miliona godina, kao i mnogi gmizavci, uništeni, odnosno da je došlo do njihovog izumiranja.

Životinjske vrste najvećim delom čine insekti, od kojih su najbrojnije bube, kao i drugi beskičmenjaci- životinje koje nemaju razvijen kičmeni pršljen. Mnoge od vrsta, pogotovo one čije su stanovište tropske šume doživljavaju istrebljenje, jer se ovakav tip šuma uglavnom nalazi na nadmorskim visinama na kojima dolazi do dugotrajnih sušnih razdoblja.

Razlikujemo tropske sušne šume i tropske šume sa listopadnim drvećem, kao i tropske kišne šume, od kojih su prve najzastupljenije sa oko 42%, druge sa 32%, dok kišnih ima najmanje sa oko 25%.

Kada su kičmenjaci u pitanju, oni predstavljaju sasvim drugu priču, pozato je nekoliko hiljada vrsta unazad stotinama godina. U svetu u kom dominiraju ljudi prisutne su mnoge vrste kičmenjaka, kao što su psi, miševi i konji.

Čovek time što dovodi nove vrste iz drugih delova sveta remeti prirodnu ravnotežu, te samim tim uništava njihovo prvobitno stanište, takođe mnogi od njih namerno uništavaju stanište životinja time što krče šume, najviše u Evropi i Kini.

Divlje životinje kao što su medvedi, vukovi i veprovi, bivane su proganjane u mnogim oblastima i na kraju uništene. Nagli porast ljudske populacije u dvadesetom veku za posledicu ima uništavanje mnogih životinjskih vrsta, na svim područjima.

Crvena lista životinja predstavlja svetski najpoznatiji spisak ugroženih vrsta i sistematski prepoznatih grupa živih bića, a objavljena je od strane Međunarodne unije za zaštitu prirode. Na ovoj listi trenutno se nalazi 5500 životinja koje su istrebljene, ugrožene kao i one kojima preti istrebljenje.

Gmizavci i vodozemci sačinjavaju svega 4% ove liste, dok ostatak čini skoro četvrtina svih sisara, a smatra se da je odsto mnogo veći jer mnoge vrste nisu proverene od strane Međuarodne unije za zaštitu prirode.

Srbiju odlikuje raznovrsan i bogat biljni i životinjski svet u kojoj su kao prirodne retkosti njih 429 vrsta životinja stavljene pod najstrožiji stepen zaštite države, među kojima je ugroženo 273 vrsta ptica i 66 vrsta sisara, dok je zaštićena 41 vrsta beskičmenjaka, 34 vrste isekata i 15 vrsta riba.

Srbija ima svoje crvene knjige kao i većina zemalja.

U svetu takođe postoji “Crna knjiga flore i faune“ u kojoj se nalazi preko nekoliko hiljada vrsta koje su zauvek uništene, u ovoj knjizi svoje mesto je našla i Srbija sa četiri vrste koje su nepovratno izgubljene, a živele su samo na teritoriji Srbije, to su: Scabiosa achaeta (bezčekinjasta udovica), Althaea kragujevacensis (Pančićev slez), Althaea vranjensis (Vranjski slez), kao i Trapa annosa (Moravski orašak).

Kod nas se više ne mogu naći neke od globalno ugroženih vrsta kao što su: Tetrao tetrix (Tetreb ruževac), Aegypius monachus (Crni lešinar), Neophron percnopterus (Bela kanja), Tetrax tetrax (mala droplja) i Gypaetus barbatus (Orao bradan).

Ugrožene, retke i zaštićene životinje u Srbiji su: Parnassius apollo- Apolonov leptir ovaj prelepi leptir živi na visinama između 1000 i 2000 metara nadmorske visine, na prialpskim i alpskim predelima Evrope i Azije, a najviše mu odgovaraju mesta koja su zaštićena od vetra i koja su sunčana.

Karakterističan je po belim krilima na kojima se nalaze četiri crvena kruga, što ga čini izuzetno lepim.

U jesen ovaj leptir polaže jaja iz kojih bi trebalo da nastane gusenica, međutim, ona se najčešće razvija tek u proleće, tako da se kaže da jaja “prespavaju zimski san“, a samo retko kad se dogodi da se gusenica razvije u jesen i da za vreme zime miruje tako što se smesti ispod kamena ili na zemlju.

Ovaj leptir spada u ugrožene životinjske vrste zbog toga što leptir nastaje iz gusenice samo na određenoj temperaturi, a s obrzirom da je u jesen ili previše toplo ili previše hladno, često ne nastane leptir, jer je takva temperatura nepovoljna za gusenicu, što ima za posledicu uginuće gusenice.

Stepski soko- Falco cherrug najčešće nastanjuje litice ili drveća, a nalazi se na područjima istočne Evrope, preko Azije pa sve do Mandzurije. Kako za njega važi da je ptica selica, on zimu provodi u Etiopiji, severnom Pakistanu ili u zapadnoj Kini.

Njegova brzina u poniranju dostiže neverovatnih 322 kilometara po času zahvaljujući savršenom obliku krila i aerodinamičkom obliku tela.

Nažalost svetska populacija ptica grabljivica opada svake godine, iako je zakonom zaštićena, a krivolov predstavlja glavni uzrok za ugroženost Stepskog sokola.

Crni daždevnjak- Salamandra atra je vodozemc koji je stavljen pod zaštitu kao kritično ugrožena vrsta u našoj zemlji, a pripada porodici daždevnjaka i mrmoljaka, kako je ova vrsta viviparne ženka ne odlaže jaja u vodu, nego na svet donosi jedno do dva potpuno razvijena potomka, koja imaju sposobnost za samostalan život na suvom.

Njihov životni vek se kreće negde oko 10 godina, otrovni su te samim tim predstavljaju opasnost za predatore. Njegov otrov je neurotoksičan, a celom dužinom tela protežu se 4 reda otrovnih žlezda.

Pored naše zemlje, nalazi se još u: Nemačkoj, Italiji, Švajcarskoj, Francuskoj, Bosni i Hercegovini, Crnoj Gori, Albaiji i Hrvatskoj.

Vidra spada u ugrožene životinjske vrste, među prstima su joj plovne kožice, ima oštre kandže, a karakteristiše je dugo, vitko delo i kratke noge. Riba je glavni plen vidre, a pored nje love krabe, rakove i žabe, morske videre se hrane školjkama.

Šareni tvor je u našoj zemlji zastupljen na Pešteru i na Kosovu, kao i na Kopaoniku. Nalazi se u Crvenoj knjizi ugroženih vrsta, a kao takva proglašena je 1996. godine. Ova vrsta se pari tokom marta i početkom juna meseca, a mladunci dolaze na svet tek između 243. i 327. dana.

Orao krstaš spada u ptice grabljivice koje su nekada naseljavale predele Evroazije, a danas pripada ugroženim vrstama i pod pretnjom je da bude istrebljena. Uglavnom naseljavaju mesta koja se nalaze na nadmorskoj visini od 1000 metara, kao što su retke šume i polupustinje.

Krajem prošlog veka primećeni su na teritoriji Deliblatske peščare, a jedan par je primećen u predelu Fruške Gore.

Beloglavi sup- Gyps fulvus, ove price su teške između 6 i 11 kilograma, dugačke između 95 i 110 centimetara, a raspon krila dostiže do neverovatih 280 centimetara, te samim tim važe za najveće ptice na našim prostorima. Ono što je karakteristično za mlade ptiće je to što su pri izleganju goli, a kasnije se javlja smeđa kragna oko vrata, dok odrasle ptice pri osnovi vrata odlikuje bela peperjasta kragnica.

Kada su uslovi povoljni beloglavi sup se lako podiže u visinu, gde raširenih krila u klizećem letu provodi skoro trećinu dana.

Gnezdo u kom leže oba roditelja kada ženka snese jaje, oko 50 dana, napravljeno je od suve trave ili od granja, a kada se mladunče izlegne, oboje učestvuju u njegovom hranjenju sve dok ne napusti gnezdo, otprilike četiri meseca nakon rođenja.

Ono što je interesantno je da se ova vrsta ptica odlikuje monogamijom, tj. jednom oformljeni parovi ostaju zajedno do kraja svog života, takođe vrlo rano bivaju polno zreli, u petoj godini života.

Imaju izuzetno izoštren vid, a njihov životni vek je poprilično dug, otprilike 30 godina.

Karakteriše ih to što se gnezde u kolonijama, kao i ishrana uginulim životinjam, koje ne otkrivaju uz pomoć čula mirisa, već zahvaljujući svom izuzetnom vidu.

Loading...

Pogledajte i ovo Još tekstova od autora