Slano Kopovo – ptice, informacije i zanimljivosti

0

Severoistočno od lepe reke Tise i grada Novog Bečeja u Vojvodini, postoji jedan neobičan rezervat prirode po imenu Slano Kopovo.

Ovaj prirodni fenomen je oformljen na slatinskom zemljištu i zaista je nešto posebno i drugačije, a naročito je značajno to što se smatra jednim od poslednjih staništa barskog tipa kod nas. Slano Kopovo je tzv. slana akvatorija.

Ova akvatorija predstavlja jedinstven ekosistem koji je karakterističan za panonske muljevite i slane bare, ali i za njihove delove koji su presušili ili koji povremeno presušuju.

Voda u ovim sistemima ima određenu koncentraciju soli u sebi, pa ta so zasoljava podlogu, odnosno zemljište. Kolika će biti koncentracija soli, zavisiće od količine vode koja je prisutna.

Slano Kopovo je stavljeno pod zaštitu 2001. godine odlukom Vlade Republike Srbije kao Specijalni rezervat prirode I kategorije.

Podeljen je u tri stepena zaštite: prvi stepen zaštite ima otvorena voda, i na njoj je zabranjeno bilo kakvo delovanje, jedino su dozvoljena naučna istraživanja; drugi stepen zaštite imaju pašnjaci i na njima sme da se vrši ispaša; treći stepen zaštite imaju oranice na kojima je zabranjeno korišćenje herbicida i veštačkih đubriva (mada neki zemljoradnici tu meru ne poštuju).

Slano Kopovo – karakteristike područja i zanimljive informacije

Slano Kopovo je zapravo stari meandar reke Tise. Delovanjem klimatskih promena, močvare u ovom kraju su se isušile, a potom su i podizani nasipi i to u XVII i XVIII stoleću. To je dovelo do stvaranja Slanog Kopova.

Potom su se dešavala pojačana isparavanja, pa se voda povukla sa najnižih tačaka i so se nataložila.

Ovaj deo Vojvodine, zbog svojih posebnih klimatskih uslova, podložan je taloženju ovih soli na površini zemljišta, a to vodi ka stvaranju bele naslage u visini od nekoliko santimetara i to tokom letnjih meseci, kada je voda u stanju povlačenja.

Ovakva podloga i ovakvi uslovi doprineli su stvaranju i očuvanju neobične biljne zajednice slatinskog tipa. Jedne od najtipičnijih specifičnih biljnih vrsta su panonska jurčica, zvezdan i caklenjača.

Ujedno, ove vrste su raritetne i pod zaštitom posebnih zakona.

U Slanom Kopovu, pored ovih neobičnih i retkih biljaka žive i životinje, tj. sisari poput hrčkova, poljskih rovčica, voluharica, miševa i stepskih tvorova.

Ipak, od svega ovoga, Slano Kopovo je najpoznatije i najvažnije zbog toga što pruža utočište vrlo osobenim pticama za ovaj region.

Stručnjaci kažu da je posebna vrednost Slanog Kopova u tome što se ovde gnezde ptice koje uopšte nisu tipične za vojvođansku ravnicu, odnosno Panonsku niziju.

Slano Kopovo je markirano na svetskim ornitološkim mapama kao mesto koje služi kao izuzetno specifična selidbena stanica nekih vrsta ptica koje se vode kao migratorne.

Postoje ptice koje prate tok reke Tise, kao i prostiranje šumskog pojasa duž reke. Upravo ove ptice sleću na Slano Kopovo, odnosno na površinu ove slane vode. Osobenosti Slanog Kopova prijaju guskama, patkama, ždralovima, šljukaricama, morskim žalarima i pticama sabljarkama.

Evidencija beleži više od 210 vrsta ptica, a njih 73 su gnezdarice. Prema svetskim standardima utvrđeno je da je Slano Kopovo vrlo značajna tačka na mapi kretanja i stanišnog života ptica, pa je 1989. godine odlučeno da se ovo mesto uvede na listu vrlo značajnih ptičijih staništa u Evropi.

Malo kasnije, tačnije 2000. godine, ponovnim pregledom stanja, odlučeno je da se Slano Kopovo proglasi IBA područjem. IBA je svetska skraćenica od reči Important Bird Areas ili važna područja za ptice.

To je međunarodni projekat za izučavanje ptica koji je u nadleštvu svetske organizacije ornitologa BirdLife International. Postoje IBA kriterijumi po kojima se određuju područja koja su od međunarodnog i nacionalnog značaja za ptice. Sve to se prilagođava lokalnim ekološkim, kao i biogeografskim uslovima.

Na sreću i u Srbiji je uspostavljena IBA mreža, pa to daje mogućnost da se zaštita i proučavanje ptica obavljaju na vrlo visokom nivou. Ovaj projekat, pre svega, podrazumeva inventarisanje značajnih područja (u ekološkom smislu) koja su bitna za ptice.

Tako se dopunjuje jedan segment u nizu koraka koji se preduzimaju kako bi se zaštitila priroda na našoj teritoriji.

Da bi se očuvao fond raritetnih vrsta ptica, moraju se prvo identifikovati, a onda i zaštititi njihova značajna staništa.

Još 1987. godine započeo je sa radom program pod imenom “Značajna područja za zaštitu ptica”. Ovaj program je pod pokroviteljstvom Međunarodnog saveta za zaštitu ptica (ICPB) koji postoji još od 20-ih godina prošlog veka.

U međuvremenu je Evropska komisija uzela učešće u ovom poduhvatu, pa je zaštita ptica i njihova identifikacija dobilo ozbiljan strategijski koncept. Srbija je počela sa prvim fazama identifikacije još pred kraj 80-ih godina prošlog veka.

Od tada, pa do danas označeno je čak 42 IBA područja, među kojima se nalazi i Slano Kopovo.

Ornitofauna Slanog Kopova i Festival ždralova

Kao što smo rekli, područje Slanog Kopova predstavlja posebno mesto zbog toga što je ono stanište mnogih ptica, zbog toga što se u njemu gnezde vrste koje nisu tipične za Panonsku niziju i zbog toga što je Slano Kopovo migratorna stanica za selice.

Na primer, kada dođe period migracije ptica u jesen, ovde se mogu videti ždralovi, patke i guske.

Poseban događaj predstavlja dan kada se u ovom specijalnom rezervatu prirode okupi čak 17.000 ždralova i nekoliko hiljada pataka i gusaka.

Po svemu sudeći, one se okupljaju u tolikom broju zato što je ovo vrlo povoljan geografski položaj za njih, zato što im je hrana ovde dostupna i zato što na ovom prostoru vlada mir, koji je pticama neophodan.

Već šest godina za redom, u novembru mesecu, na području Slanog Kopova i u Novom Bečeju, održava se Festival ždralova.

U okviru ovog festivala se održavaju brojne radionice koje su obrazovnog, naučnog i informativnog tipa.

Takođe, u projekat se uključuju i najmlađi sa kojima se kroz kreativne igre i radionice razvija ljubav prema ovim pticama.

Najlepše od svega je to što se učesnici neposredno susreću sa ovim prelepim pticama na samom specijalnom rezervatu Slano Kopovo.

Loading...

Pogledajte i ovo Još tekstova od autora