Reka Beli Drim – informacije i zanimljivosti

0

Reka Beli Drim zajedno sa rekom Crni Drim formira Drim na severoistoku Albanije kod mesta Kukeš. Dužina Belog Drima je ukupno 175 km. Od toga, 156 km teče kroz Srbiju, a 19 km kroz Albaniju. Ujedno, to je najduža reka koja teče kroz Kosovo i Metohiju.

Izvor ove reke se nalazi na južnim padinama planine Rusolije svega 10 km severno od Peći i teče kroz Metohiju. Na svom početku, ova reka je podzemna (ponornica), a zatim se pojavljuje u vidu jakog izvora i 25 m visokog vodopada u ataru sela Radavac. Beli Drim pripada Jadranskom slivu.

Izvor Belog Drima se nalazi na nadmorskoj visini od 580 m i to u podnožju Rusolije. On teče ka istoku, a zatim mu se pridružuje Istočka reka, pa zajedno skreću ka jugu. Dalji tok Belog Drima ide kroz plodno zemljište, tj. ravnicu centralnog dela Metohije koja je poznata pod imenom Podrimlje ili Podrima.

Ova oblast je zapravo levo od reke Beli Drim ka Prizrenu i obuhvata opštine Velika Hoča i Orahovac. Podrimlje je spomenuto još u 12. veku, u Žitiju Svetog Simeona koje je napisao Sveti Sava. On tamo kaže kako je Podrimlje od Vizantije oslobodio njegov otac Stefan Nemanja, u monaštvu nazvan Simeon.

Oduvek je bilo začuđujuće što nijedan od velikih gradova, kao što su, recimo, Peć ili Đakovica, ne leže zapravo na obalama ove reke. U Beli Drim se ulivaju mnoge rečne pritoke. Među njima su Dečanska Bistrica, Pećka Bistrica, Klina, Rimnik, Miruša, Istočka reka, Prizrenska Bistrica i Topoluga.

Gornji drenažni deo Belog Drima zahvata plodnu ravnicu za koju se zna da je bila naseljena još u praistorijskim i antičkim vremenima.

Kada je na kraju 13. veka, autonomna Srpska pravoslavna crkva svoje sedište prebacila u Peć, područje oko reke Beli Drim je postalo poznatije i istaknutije. Tada je počelo jačanje naše srednjovekovne države i udruživala su se područja na kojima je već dugo živelo srpsko stanovništvo.

Kaže se da se u slivu reke Beli Drim prilično oseća uticaj toplog vazduha sa Jadrana.

Predanje kaže da je reka dobila epitet “beli” zbog toga što kada krene sa svog izvora, ona se snažno spušta niz okomite i gole stene u slapovima bele boje.

Kada Beli Drim nakon početnog poniranja ponovo iskoči kod Radavca i napravi vodopad od 25 m daje jednu zaista impresivnu sliku prirode. Ovo je i bio razlog što je mesto bilo zaštićeno od strane države još od početka 80-ih godina prošlog veka. Nadomak vodopada je lep, drveni, mali most, kao i Radavačka pećina.

Radavačka pećina nije do kraja istražena. Temperatura u njoj je konstantna i iznosi svega 9º C. Na istočnoj strani pripada Srbiji, a na izlazu, na zapadnoj strani, pripada Albaniji. Pošto nije u potpunosti istražena, ne zna se da li zaista prolazi kroz čitav planinski masiv, ali se pretpostavlja da je tako.

Za ljude koji žele da uđu u pećinu, obezbeđeno je 200 m dužine. Na tom rasponu se mogu videti stalagmiti, stalaktiti i kaskade koje se povremeno pune vodom.

Znalci i avanturisti tvrde da se Beli Drim najlepše doživi kada se ide na jug sa severa. Ako se krene iz Peći, dolazi se do mesta negde između Prizrena i Đakovice, gde Beli Drim pravi kanjon dubok 45 m. Ovaj kanjon nije veliki, ali je izuzetno lep. Na tom potezu se nalazi i jedna od značajnijih atrakcija, odnosno kulturno-istorijski spomenik Švanjski most. Visok je 22 m, ima jedan luk i tipično osmanski stil gradnje.

Švanjski most na Belom Drimu

Ovaj most je dug 70 m, a širok 7m. Kao što smo rekli, visina mosta iznosi 22 m. Most premošćava reku Beli Drim, na 19. kilometru od Đakovice prema gradu Prizrenu. Kada je reka Beli Drim postala zaštićena od strane države 1986. godine i Švanjski most je ušao pod okrilje zaštite.

Ovaj kameni most kod sela Dolj po nekim navodima je napravio Stefan Uroš I. Drugi izvori kažu da je most iznikao u 18. veku. Pretpostavlja se da je nekada na tom mestu postojao neki stariji most, pa je bio zamenjen novijim.

Za vreme Prvog svetskog rata, ovaj most je bio srušen, pa obnovljen tokom Drugog svetskog rata.

Takođe, tokom poslednjih sukoba na Kosovu i Metohiji (1999), most je ponovo bio oštećen, pa su ga obnovili italijanski vojnici KFOR-a.

Blizu mosta se nalaze izletišta i kampovi, a tokom letnjih meseci (kraj jula) meštani skaču sa mosta i okupljaju znatiželjne turiste i posmatrače.

Kada se nastavi slivom Belog Drima ka jugu, nailazi se na jedan od najlepših gradova na Kosovu i Metohiji – Prizren. Ovaj grad su ponekad nazivali srpskim Carigradom jer su u njemu stolovali Stefan Nemanja, kralj Milutin, car Dušan, car Uroš.

Prizren je smešten u podnožju Šar-planine i nalazi se blizu albanske i makedonske granice. Prizren je nekada bio poznat kao zanatski centar, a danas se vraća u krug gradova koji u svakom smislu imaju šta da ponude.

Sve je više ljudi koji posećuju ovaj grad iz više razloga. Ovaj grad je zaista grad-spomenik. U njemu se nalaze mnoge stare duhovne i kulturne građevine (Sinan-pašina džamija, katolička katedrala, pravoslavna crkva Svetog Spasa). Istorijski, prizren je mesto na kome se spajaju kulture i religije.

Naravno, ako se nađete u ovom kraju, nikako ne smete zaobići jednu od najvećih srpskih svetinja Crkvu Bogorodice Ljeviške. Prizren je od 12. veka bio u sastavu srpske države, a najveći značaj je dobio u vreme vladavine kralja Milutina i cara Dušana. Crkvu je podigao kralj Milutin, a u tome su mu pomogli prizrenski episkopi Sava i Damjan (u 14. veku). Hram ima pet kupola, pripratu i zvonik.

Loading...

Pogledajte i ovo Još tekstova od autora