Markovačko jezero – informacije i zanimljivosti

U podnožju planine Kosmaj, na 60 km od Beograda, južno, gledano od centra sela Markovac, leži Markovačko jezero. Ovo jezero se smatra jednom od starijih veštačkih akumulacija u beogradskom regionu.

Markovačko jezero je akumulirano tako što je 1969. godine izgrađena brana na maloj reci pod imenom Košarna. Ova brana ima dužinu od 1.5 km i širinu do 250 m.

Kada idete od centra Beograda, nećete imati problem da stignete do Markovačkog jezera. Dovoljno je da pratite put do Mladenovca. Kada prođete Mladenovac, onda nastavljate starim putem ka selu Markovac koji je poznat i kao kragujevački put.

Posle šest kilometara trebalo bi da skrenete desno, tamo gde stoji putokaz za selo.

Svuda ima putokaza, pa ne možete da zalutate. Put do obale jezera je asfaltiran i prilazite bukvalno na samu obalu autom.

Nekada je ovo jezero važilo za jezero koje ima odličnu infrastrukturu što nije bio slučaj sa ostalim jezerima. Postojao je motel, plaža je bila uređena, a tu je bio i lep restoran, kao i sanitarni čvor i tuševi na plaži.

Postojala je mogućnost da se kod meštana sela Markovac iznajme sobe za prenoćište. Na svim drugim beogradskim jezerima nije bilo dozvoljeno postavljanje šatora i kampovanje, a na Markovačkom jezeru je to bilo moguće.

To je bio jedan od razloga zbog koga su kamperi voleli da dođu na Markovačko jezero.

Država i opština odavno su napravile detaljne planove infrastrukture za Markovačko jezero. Neki od njih predvideli su čak i staze za skijanje na vodi. Međutim, uglavnom je sve ostalo na planovima.

Postojeća infrastruktura zasluga je privatnih preduzetnika koji su pre države shvatili potencijale Markovačkog jezera.

Sa druge strane, postoje i neregulisani pravni odnosi na parcelama koje izlaze na obalu, pa se kao i uvek kod nas, i ovde pojavljuju oni koji ne daju “preko svoga” do jezera.

Onaj deo obale Markovačkog jezera koji gleda ka Aranđelovcu skoro da je potpuno obrastao šumom.

Na jednoj strani obale Markovačkog jezera se nalaze pašnjaci, a pored njih žitna polja, pa se pejzaž preliva u žuto-zelenim nijansama, tokom leta. Dužinom skoro celog jezera postoji napravljena staza za šetače.

Ko voli prirodne puteve i netaknutu prirodu, zaista može da uživa u šetnji pored ovog jezera.

Lovci kažu da se u danima kada nema mnogo gostiju, kupača i ribolovaca, sa jedne strane jezera mogu ugledati fazani, zečevi, prepelice, pa i srndaći koji silaze da popiju malo vode. Voda Markovačkog jezera i okolna obala sa trskom, staništa su različitih vrsta ptica, poput čaplji, divljih patki, vodomara, roda i velikih gnjuraca.

Kao što smo rekli, na Markovačkom jezeru postoji prilično dobro urađena infrastruktura, pa zato ima dosta kupača i šetača. Na sreću mnogih ribolovaca, ovde nema veslača. Privilegiju da se po jezeru voze čamcima imaju samo ribočuvari koji su veoma dobro organizovani.

Da nije tako, pitanje je koliko bi ovo jezero još bilo bogato ribom.

Tokom sezone, na jezeru se svakog dana nađe i do pedeset pecaroša. U Markovačkom jezeru ima skoro svih vrsta slatkovodne ribe: som, šaran, štuka, deverika, babuška i smuđ. Ovde redovno patroliraju ribolovačke službe i specijalnim zamkama istrebljuje cverglane, koji su poznate štetočine koje uništavaju mladu ribu.

Kako ribočuvari tvrde, tokom godine se na ovaj način iz jezera izvuče i do 6 tona cverglana. Na markovačkom jezeru se ne poštuje pravilo “uloviti i pustiti”, već se izdaju dnevne dozvole. One se kupuju od ribočuvara.

S obzirom na to da ribe ima u dovoljnim količinama i da je nije problem uloviti, ribolovci se ne bune zbog ove doplate.

Obalski prilaz se lepo održava, pa je pecanje na ovom jezeru pravo uživanje.

Napravljena je uređena staza za takmičenje u ribolovu i poznato je da se ovde odigravaju takmičenja koja obuhvataju razne tehnike ribolova. Na markovačka takmičenja dolaze dobri ribolovci iz Srbije i okolnih zemalja.

Kada vam na Markovačkom jezeru dosadi pecanje, kupanje ili šetnja, onda možete da sednete u neku hladovinu i okrepite se ribljom čorbom i hladnim špricerom. Ako nemate bolje ideje, Markovačko jezero može biti divno mesto za porodični izlet.

Okolina Markovačkog jezera i znamenitosti

Šest kilometara od Markovačkog jezera nalazi se selo, odnosno naselje Markovac po kome je jezero i dobilo ime.

Ovo naselje pripada opštini Mladenovac, gradu Beogradu. Od Mladenovca je udaljeno svega 7 km, a put od njega nadalje vodi ka Aranđelovcu i Topoli.

Najpoznatiji istorijski lokalitet ovog naselja jeste zaselak Crkvine. Po predanju, ovde je umro despot Stefan Lazarević, sin kneza Lazara Hrebeljanovića. Nedaleko je i stari hrast-zapis koji se nalazi pored Markovačke crkve.

Zaselak Markovca, po imenu Beljevac, poznat je po Karađorđevom bunaru. Ljudi veruju da je ovaj bunar iskopao vožd Karađorđe. Legenda i istorija svedoče da su stanovnici ovog zaseoka bili iz Sjenice i okoline i da su ovde došli u vremena kada je uveliko izbio Prvi srpski ustanak. Veruje se da su ovi ljudi bili potomci različitih izbeglica iz Šumadije.

Oni su potražili spas na Durmitoru kada je umro despot Stefan Lazarević, pa su se posle toga i odatle odselili jer su se bojali osvete poturica iz Crne Gore. Kako ne bi bili poturčeni, pobegli su u Sjenicu.

Kada se u toku Prvog srpskog ustanka vodila borba za ovo mesto, ti ljudi su bili od velike pomoći voždu Karađorđu. Upravo on ih je, nakon nekoliko vekova i vratio u njihovu prapostojbinu Šumadiju.

Crkvine, zaselak u Markovcu, predstavljaju posebno mesto, važno za srednjovekovnu istoriju srpske države. U dvorištu Crkve Svetog Ilije, podignut je mermerni stub od belog mermera sa Venčaca koji predstavlja spomenik despotu Stefanu Lazareviću. Ovaj stub je širok 0.68 m, visok 1.86 m i debeo 0.26 m.

Na njemu postoji zapis (iz srednjovekovnog perioda) o tome kako je despot Stefan umro. Urezan je krst i natpis je ispisan kaligrafski. Čitav tekst je isti sa tekstom koji se nalazi u Žitiju Despota Stefana Lazarevića koje je napisao Konstantin Filozof, despotov biograf.

Čovek koji je zaslužan za podizanje ovog spomenika bio je Zubrović Đurađ. On je bio vlastelin iz okoline.

Iznad Markovca dominira Kosmaj planina. Ova niska planina, koja ima 628 m nadmorske visine, smatra se drugom najnižom planinom u Šumadiji (pored Avale). Kosmaj ima tri vrha: Rutavi, Goli i Mali vrh.

Bez obzira na to što je planina nevelike visine, ona ipak dominantno stoji u Šumadiji. Veruje se da je ime Kosmaj nastalo još u vreme Kelta. Njihova reč cos znači šuma, a praindoevropska reč maj znači planina.

Kasnije su Stari Rimljani podredili naziv ove planine svojoj mitologiji, pa su govorili da je ona mesto gde živi boginja Maja ili casa Maiac.

Kosmaj je bujno pošumljen hrastom, bukvom i četinarima. Planina je zelena jer su njene padine pokrivene travom, a u podnožju se nalaze njive i voćnjaci. Istraživanja kažu da na Kosmaju ima čak 300 vrsta gljiva, 550 biljnih vrsta, 51 vrsta sisara i 96 vrsta ptica.

Manastir Pavlovac je još jedna znamenitost koju treba obići kada ste u blizini Markovačkog jezera. Ovaj manastir se nalazi u selu Koraćica na Kosmaju. Sagrađen je u 15. veku, a ktitor je despot Stefan Lazarević.

Zapisi kažu da je jednu od svojih poslednjih liturgija pre Velike seobe Srba, u ovom manastiru služio patrijarh Arsenije Čarnojević, u 17. veku. Tadašnje bratstvo manastira Pavlovac nije moglo da napusti manastirsku zemlju i ode sa patrijarhom i narodom put Vojvodine.

Svi su stradali od Turaka, a manastir je bio razrušen i spaljen.

Sa obnavljanjem manastira u novije vreme počelo se 1968. godine. Tada su urađena arheološka istraživanja i konzervirani su ostaci. Crkva je obnovljena i restaurirana, a od 2000. godine se u njoj ponovo služi Sveta Liturgija.

U podnožju Kosmaja, na svega kilometar od Mladenovca, nalazi se i poznata banja Selters. Mineralna voda iz ove banje je ugljeno-kisela terma i alkalno-murijatična voda sa temperaturom od 50º C. U ovoj banji se leče stanja nakon povreda, neurološka oboljenja, oboljenja koštano-zglobnog sistema, itd.

U Selters banji postoji divan park sa cvetnim alejama, šetalište među starim drvoredima, fontane, pa je boravak u ovom mestu izuzetno prijatan.

Smeštaj na Markovačkom jezeru

Najpoznatiji smeštaj u ovom kraju čini motel “Sunčano jezero”. Ovaj ugostiteljski objekat se nalazi udaljen sedam kilometara od Mladenovca, ispod planine Kosmaj, a na samoj obali Markovačkog jezera.

Do motela se dolazi asflatiranim putem koji ujedno ide i do samog jezera. Put prolazi kroz hrastovu šumu.

Posebnu lepotu turističke ponude ovog ugostiteljskog objekta čine tri bungalova u kojima ima 12 soba za smeštaj i prenoćište. Čitav kompleks je renoviran, moderno opremljen i izgleda svetski. U svakoj sobi se nalazi mini bar, TV, fen, kupatilo sa WC-om, besplatan wi-fi, klima.

Svaki bungalov ima svoje parking mesto, kao i fino sređeno dvorište.

Standardna dvokrevetna soba sa bračnim krevetom i doručak koštaju oko 4.000 dinara.