Klokot banja – info, šta leči, smeštaj, cene
U Klokot banji postoje dve vrste mineralnih vrela. Jedna vrsta ima temperaturu vode od 32º C i ta voda se upotrebljava za kupanje, a druga vrsta ima vodu od 16º C i ova voda se upotrebljava za piće. Banja je odlična za reumatske bolesti, kao i bolesti grudi i stomaka.
Veruje se da su se ovi termomineralni izvori koristili još u rimsko doba jer su na ovom lokalitetu pronađeni ostaci rimskih cevi.
U jugoistočnom Kosovu i Metohiji, u opštini Vitina, na 53 km od Prištine i 15 km od Gnjilana, nalazi se mesto Klokot i u njemu istoimena banja. Prostran banjski park na nadmorskoj visini od 483 m smešten je u dolini Binačke Morave, između Žegovca i Skopske Crne Gore.
U Klokot banji su prnađeni lečilišni faktori koji se pretežno sastoje od blage klime i mineralnih voda.
Vrednost ovih mineralnih voda sačinjava ugljeno-kiseli hidrokarbonatno natrijumski sastav. U njima ima metaborne kiseline (najviše do 53 mg/l), metasilicijumske kiseline (najviše do 174 mg/l), fluora (2.4 mg/l), litijuma (1.06 mg/l), gvožđa (najviše do 15 mg/l), kao i stroncijuma i radijuma. Mineralne vode iz Klokot banje se vode kao hladne, homeo i hipotermalne.
Kako su prirodni mineralni izvori presahli, banjsko kupanje se sprovodi u bazenima i kadama koje se pune iz različitih bušotina, a ova voda se koristi i za piće (u cilju lečenja).
Pored terapije kupanjem i pijenjem, sprovodi se i peloidna terapija, jer se u Klokot banji koristi lekovito prirodno blato.
Postojala je i flaširana mineralna voda (klokotska kisela), a iskorišćavan je i ugljen-dioksid u industrijske svrhe.
O lekovitim svojstvima mineralne vode Klokot banje postojali su zapisi još iz sredine 19. veka.
Istorija banjskog lečenja u Klokot banji
Veruje se da su ovi prirodni resursi korišćeni još u praistorijsko doba. Zasigurno se zna da su za banjsko lečilište na ovom mestu znali i antički narodi i srpski srednjovekovni vladari.
Stari Rimljani su gusto naseljavali ovu rudarsku i poljoprivrednu regiju. Blizu Klokota, na arheološkom lokalitetu po imenu Vrban, sačuvani su i nađeni ostaci velikog rimskog naselja koje je izgleda najveće u ovoj južnoj pokrajini.
Kada su vršena iskopavanja i sprovođeni radovi oko izvora termomineralne vode u Klokotu, došlo se do otkrića bakarnih cevi i njihovih delova, te se veruje da su upravo one bile preteča današnjeg banjskog turizma i pratećih objekata.
U doba Nemanjića i kasnijih srpskih srednjovekovnih dinastija, takođe su se koristili klokotski izvori. Zna se da je centar privrednog života toga doba bio oko Novog Brda, a da su stare prestonice bili gradovi Prizren, Uroševac, Priština.
U okolini su i srednjovekovni manastiri Dečani, Gračanica, Bogorodica Ljeviška i Pećka Patrijaršija.
Postoji zapis kneza Lazara iz 1381. godine u kome se spominje naselje Klokot. Interesantno je da se ime mesta Klokot povezuje sa glagolom “klokotati”, koji se, opet, asocijativno povezuje sa klokotanjem vode na izvorima i šumovima nastalim od oslobađanja gasova poput sumpor-vodonika i ugljen-dioksida.
Pre Drugog svetskog rata, Klokot banja je bila jedna oaza u zelenilu na samoj periferiji sela. Tu je postojalo nekoliko prirodnih izvora na jednoj livadi, a ljudi su dolazili i kupali se pod otvorenim nebom.
Postoje podaci iz 1929. godine koji kažu da se Klokot banja zapravo sastojala od jednog nazovi bazena (prirodnog porekla) koji je imao prečnik od 4 m i jednog izvora sa koga se točila mineralna voda.
Od 1930. godine, jedan lekar iz Gnjilana je rešio da uzme izvore pod zakup. On je uradio osnovne pripremne radove u narednih nekoliko godina i pokušao da sredi banju. čak je uspeo da dovede i stručnjake iz Češke kako bi uradili analizu ove banjske vode.
Započeo je sa ugrađivanjem kada, digao prenoćište i restoran, međutim, radove nije uspeo da završi zbog nekih svađa sa meštanima, te je posao stao.
Kada se Drugi svetski rat završio, izvori i okolno zemljište su nacionalizovani. Proglašeni su prirodnim bogatstvom, pa je Narodni odbor napravio bazen i 1953. godine je počelo sa radom lečilište Klokot banja.
Tada je po prvi put lečenje postalo organizovano i imalo je odeljenje za rehabilitaciju, lečenje i prevenciju sa više od dve stotine zaposlenih.
Rehabilitacioni deo je mogao u jednom kasnijem trenutku da ponudi 250 ležajeva, a hotel “Park”, koji je takođe kasnije sagrađen, imao je malo manje od 40 ležajeva. Organizovana je i proizvodnja mineralne vode.
Kaptaža je urađena u toku 1954. i 1955. godine, a od 1956. godine su nikli banjski objekti, kupatila, letnji restoran, upravne zgrade i određen je zaštitni pojas koji je obuhvatao površinu od blizu 50 hektara.
- godine je napravljen plivački bazen, koji je imao dubinu od 1.5 m i dimenzije 24×12 m. Ovaj bazen se punio mineralnom vodom.
Pred kraj sedamdesetih godina, sa radom je počeo Zavod za prevenciju, lečenje i rehabilitaciju Klokot banja. On je ima 202 ležaja i 105 soba.
Klima Klokot banje je umereno-kontinentalna, planinska i izmenjena mediternaska. Zime su umereno hladne, jesen je toplija nego proleće, a leta su suva, sunčana i topla.
Kada je leto, u banji je prisutan dugotrajni azorski anticiklon, pa je vreme stabilno toplo. U toku jula i avgusta vladaju letnje vrućine, pa je to pogodno za kupanje, vodene sportove, šetnje i pecanje.
Ovakva klima je odlična za lečenje lakih psihoneuroza, neurastenija, hipertenzije, srčane nervoze, malokrvnosti, blage arterioskleroze.
Peloid iz Klokotske banje
Lekovito blato Klokotske banje dosta liči na blato iz Igala za koje se kaže da je možda jedno od najboljih u Evropi. Ovo blato nastaje mešanjem neorganskih i organskih materija sa termomineralnom vodom.
U njemu se nalaze dosta fine čestice koje lepo prianjaju na kožu. U ovom lekovitom blatu ima silicijuma, gvožđa, aluminijuma, sumpora, natrijuma, kalcijuma, gasa ugljen-dioksida i hlora, a ima i pokazatelja radioaktivnosti.
Blato treba oblagati na obolele delove tela, dakle lokalno. Može se i zagrevati, u zavisnosti od oboljenja i tada ne menja svoja svojstva.
Lekovito klokotsko blato leči psorijazu, a naročito je efikasno u kombinaciji sa sunčanjem.
Termomineralne vode Klokot banje
Fizičko-hemijski sastav termomineralnih voda Klokot banje se često upoređivao sa vodama iz poznatih banjskih lečilišta poput Vrnjačke banje, Karlovih Vari u Češkoj, Bukovičke banje, banje Viši u Francuskoj, Rogaške Slatine u Sloveniji, itd. Takođe je zaključeno da klokotske vode imaju i prednosti u odnosu na ove navedene.
Biološka i fizičko-hemijska svojstva voda imaju dosta veliki potencijal za razvoj turizma u ovim krajevima jer se ovaj potencijal ogleda u izdašnosti, sadržaju ugljen-dioksida, mineralizaciji, prisustvu fluora, litijuma, gvožđa, borne i metasilicijeve kiseline.
Vode koje pripadaju hladnim izvorima i čija se temperatura kreće od 16 do 18º C, odlične su za piće i za lečenje ovim putem. Ova voda se može flaširati, a mogu se praviti i sokovi od nje.
Toplije, odnosno hipotermalne vode, čija se temperatura kreće od 26 do 32º C, dobre su za rehabilitaciju, lečenje i rekreaciju i koriste se kupanjem u bazenima. Najtoplije vode ili homeoterme čija se temperatura kreće od 34 do 40º C su najpogodnije za rehabilitaciju i lečenje.
One se ne moraju hladiti niti zagrevati, a poznato je da bi se time izgubila lečilišna svojstva.
Vode iz banje Klokot pokazuju veliku efikasnost u lečenju traumatskih povreda, kožnih bolesti, oboljenja creva i želuca zbog toga što imaju metasilicijsku kiselinu. Infekcije očiju se uspešno leče uz pomoć metaborne kiseline iz klokotske vode, takođe ova kiselina pomaže u smanjenju bola.
Posle Mataruške i Kuršumlijske banje, Klokot banja, odnosno voda odavde, ima najveći sadržaj metaborne kiseline.
Najveća vrednost i balneološka osobina ovih voda leži u visokom sadržaju slobodnog ugljen-dioksida.
Indikacije za lečenje ovakvim vodama su kardiovaskularna oboljenja i oboljenja organa za varenje.
Kada se ova voda pije, ugljen-dioksid anestezira sluzokožu želuca, pa tako dovodi do pojačanog lučenja.
Poznato je da su ljudi u Klokot banji lečili kosti, reumatska oboljenja, oboljenja nervnog sistema i oboljenja ženskih polnih organa.
Istraživanja su pokazala da se u Klokot banji leče oboljenja hepatobilijarnog trakta, gastrointestinalnog trakta, bolesti lokomotornog aparata, bolesti metabolizma, kardiovaskularne bolesti, bolesti mokraćnih kanala i bubrega.