Koji je najviši vrh Srbije i šta trebate znati o njemu?

Većina nas ima želju da otputuje bar jednom godišnje i upozna druge krajeve sveta, njihove kulture, uživa u njihovim lepotama prirode i prirodi stanovništva. Ali, koliko smo zapravo upoznati sa državom u kojom živimo? Koliko smo lokaliteta u njoj obišli? Unutrašnjost kojih banja smo videli do sad? Koliko nacionalnih parkova smo obišli i slikali retke vrste biljaka i životinja?

Recite i sami, koliko ste planinskih vrhova Srbije do sada osvojili? Da li uopšte znate koji je najviši vrh Srbije i šta trebate znati o njemu?

Pre nego što spakujete kofere i spremite pasoš, obiđimo Prokletije i osvojimo najviši vrh Srbije, Djeravicu!

Prokletije predstavljaju planinski venac od oko 40 odvojenih planina koje se prostiru od Mokre Gore i Suve Planine, preko Peći, Dečana i Junika na severoistoku, pa sve do Crne Gore i Albanije. Još je Jovan Cvijić krajem XIX i početkom XX veka, pri istraživanju i proučavanju  prirodnih lepota Srbije, ovaj planinski venac nazvao Prokletijama. Po svemu sudeći, ovo i jeste najlogičniji naziv za ovu grupu planina.

Ovo najbolje opisuje njihovu divljinu i neprohodnost, ali i život i nedaće koje je ovaj deo doživljavao tokom istorije, sve do polovine XX veka. Najviši vrh Prokletija je zapravo Jezerski vrh, koji je ujedno i najviši vrh grupe Dinarskih planina u koje planinski venac Prokletije spada i nalazi se na nadmorskoj visini od 2.694 metara. Iako najviši vrh Prokletija, Jezerski vrh nije najviši vrh Srbije iz prostog razloga što se on zapravo nalazi na teritoriji Albanije.

Drugi najviši vrh na Prokletijama je ujedno i najviši vrh Srbije, Đeravica, nalazi se na visini od 2.656 metara. Đeravica se nalazi na Kosmetu, pa se, dok još Kosovo i Metohija politički pripadaju teritoriji Srbije, i smatra njenim najvišim vrhom.

Osim Jezerskog vrha i Đeravice, na prokletijama ima još nekoliko planinskih vrhova koji premašuju visinu od 2.000 metara, a to su vrh Marjaš, koji se nalazi na nadmorskoj visini od 2530 metara, Žuti kamen, na 2522 metra, Karanfil  na 2480 metra i Starac, koji se nalazi na visini od 2426 m. Naravno, osim ovih, već pomenutih planinskih vrhova, postoji još veliki broj koji podiže standarde i popularnost planinskom vencu Prokletija i svaki je poseban na svoj način. Okruženi su prelepim pejzažima, a pogled sa svakog od njih je božanstven. Podrazumeva se još da se sa najvišeg vrha u Srbiji, Đeravice, pruža najširi pogled, zbog čega smo se danas, ali i zbog njegovog geografskog značaja, skoncentrisali baš na njega.

Vrh Đeravica se nalazi na Kosovu i Metohiji, u opštini Dečani, iznad samog srednjovekovnog manastira Visoki Dečani, zadužbine kralja Stefana Dečanskog i cara Dušana izgrađenog u XIV veku. Izgradnja manastira pod nadzorom glavnom neimara Vita Kotoranina je započeta u prvoj polovini XIV veka i sama zgrada je završena 1335. godine, a poslednja freska je naslikana 1350.godine čime je zvanično i celo zdanje sređeno do kraja. Manastir Visoki Dečani je posvežen Hristu Pantokratoru i Spasovdanu. Izgrađen je u raškom stilu, a u njegovoj blizini se nalazi i rečica Dečanska Bistrica.

Nakon smrti, mošti Stefana Dečanskog i Svete Jelene Dečanske su prenete u ovaj manastir u kom i dan danas počivaju. U blizini vrha Đeravica se nalaze i Peć i Đakovica koji su takođe od velikog kulturno – istorijskog značaja.

Najviši vrh Srbije je do 20. veka nosio  naziv Kaluđerovica. Ovaj naziv je baziran na činjenici da je ovaj vrh, zbog lokacije manastira Veliki Dečani, bio u velikom broju naseljen kaluđerima. Iako su kaluđeri još uvek stacionirani u ovom predelu, naziv se od sredine 20.veka promenio usled nastojanja Kosova i Metohije da isele sve ljude srpske nacionalnosti sa ovih prostora i postanu nezavisna država.

Naime, tada je i došlo do formiranja Autonomne Kosovsko – Metohijske Oblasti, a raniji naziv, Kaluđerica, se danas može naći samo u nekim spisima u manastiru Visoki Dečani.

Doduše, nakon požara koji je zadesio manastir Visoki Dečani, jedan deo važnih spisa je izgubljen, mada je dobar deo bio arhiviran i uspešno povraćen iza manastirskih vrata. Sama biblioteka manastira Visoki Dečani je najveća i najbogatija biblioteka sa najbitnijim zbirkama, istorijskim spisima i religijskim motivima u Srbiji, a, što se pravoslavnih hramova tiče, jedini u svetu koji prednjači u ovom reonu je manastir Hilandar, koji se nalazi u severnom delu Svete Gore

U samoj blizini ovog vrha se nalaze brojna lednička jezera. Najveće među njima je dobilo ime po ovom vrhu, Đeravičko jezero, a iz njega ističe poznata reka Ribnik. Đeravičko jezero ćete najlakše prepoznati po tome što ima oblik zuba. Prostire se na dužini od 240 i širini od 120 metara. Ovo je jedno od najpoznatijih ledničkih jezera u Srbiji, a nalazi se na visini od 2200 metara.

Iako nije baš uvek najpreporučljivije zakupanje, jezero Đeravica nije rizično jer se najdublja tačka nalazi na svega 3.8 metara ispod površine. Ovo jezero je i ekološko stanište u kome žive odredjeni vodozemci iz familije koja se zove salamandrida, u koje spada, na primer, šareni daždevnjak.

Ukoliko se odlučite na osvajanje ovog vrha, postoji nekoliko tura, u zavisnosti od strane sa koje krećete. Ali, sa koje god strane pošli, imajte na umu da je najpreporučljivije poći u osvajanje vrha u periodu između juna i oktobra i, naravno, dobro se opremiti. Na putu do samog vrha se godinama okupljaju kamperi. Postoje delovi u kojima, iz određenih razloga, postoje i znakovi za zabranu kampovanja, ali je ovo zapravo jedan od najuzbudljivih momenata osvajanja vrha. Od opreme je potreban jedan kamperski ranac za manji šator, dodatno odelo, hranu i vodu. Naravno, nemojte se prevariti da krenete bez nekih sportskih patika ili pravih cipela za planinarenje.

Ukoliko se odlučite na pohod od Peći, možete bez problema krenuti automobilom. Naravno, već biste u određenom delu morati da ostavite svoj automobil i nastavite pešice, a to bi, u ovom slučaju, bilo kod Košara. Nakon nekog vremena pešačenja po brdovitom i malo nezgodnijem putu, dolazite do velike travnate zaravni zvane Rupa.

Nakon što prođete ovaj deo, dolazite do takozvanih crvenih markera. Ove markere je iscrtala još vojska stare Jugoslavije. Ukoliko pratite taj put, ubrzo ćete doći i proći pored potoka, nakon kojih ćete naići na veći broj crvenih markera na drvetu.

Daljim putem ćete uočiti nekoliko starih pastirskih koliba, posle koje se dolazi do malog proplanka na kom možete odmoriti od dugog puta. Nakon malog odmora, dolazite do samog vrha, najvišeg u Srbiji, Đeravice.

Zbog političkih razdora koji vladaju zbog pokušaja Kosova i Metohije da se izbori za nezavisnost, mnogi turisti sa naših krajeva pokušavaju da izbegnu start sa Kosmeta. Drugi put, sa mnogo bezbednijim usponom je iz pravca Crne Gore. Iako nema toliko strmih delova, nemojte se prevariti. Ovaj put je daleko duži i naporniji svim pešacima, ali je cilj, u ovom slučaju, opravdan.

Naravno, postoji i treća opcija. S obzirom da mnogi uživaju u upoznavanju novih krajeva i uživanju u prelepim pejzažima, netaknutoj prirodi i čistom vazduhu, a nisu baš toliko avanturistički raspoloženi ili, pak, fizički nesposobni za ovaj vid relaksacije, postoje i brojne autobuske ture u organizaciji mnogih turističkih agencija. Naravno, ni autobusi ne mogu baš dopreti do samog vrha, ali je uvek preporučljivije imati tu neku sigurnost i, podrazumeva se, profesionalnog vodiča, koji je upoznat sa ovim krajem kao sopstvenim domom.

Turistički vodiči u svakoj turi daju mnogo detaljnije informacije nego što ćete naći u bilo kojoj enciklopediji na svetu, jer, osim teorijskog, oni poseduju i praktično znanje i iskustvo iz ovih predela. Najbolje od svega je to što su u toku i sa sitnim prečicama, uveliko nepoznatim širem auditorijumu.