Topčiderski park – informacije i zanimljivosti

Ako ste se nekada pitali koji park je najstariji na teritoriji Bograda, reći ćemo vam da je u pitanju Topčiderski park. Reč ,,topčider“ ima tursko poreklo i u prevodu označava topčersko, artiljerijsko. Isti se nalazi u dolini Topčiderske reke, a zauzima oko trinaest hektara.

Topčiderski park je oblikovan po evropskim standardima. Kao uzor i ideja pri stvaranju pomenutog parka, bili su srednjeevropski parkovi koji su krasili različite dvorove. Oni su sadržali kultivisanu formu iako su bili prožeti prirodom.

Topčiderski park je deo istorijskog kulturnog dobra, pa shodno tome pripada prostorno kulturno istorijskoj celini, po odluci službenog glasnika. Pomenuta prostorno kulturna istorijska celina obuhvata parkove, spomenike, česme, fontane iz perioda 19. veka i samim tim čuvaju kulturno nasleđe jedne države.

Pomenuti park predstavlja značajno mesto za beograđane, kao i za čitavu Srbiju. Očuvanjem parka, čuva se i duh našeg naroda.

Urbanizacijom i širenjem teritorije Beograda u periodu tokom 20. veka došlo je suženja zelenih površina koje su se nalazile okolo Topčiderskog parka. Međutim Košutnjak, kao i Topčiderski park sačuvali su svoju lepotu označavajući mesto na kome žive značajne životinjske vrste. Ova zelena površina jako je značajna za očuvanje prirode naše zemlje.

U Beogradu, 2015. godine održana je sednica na kojoj je odlučeno da se pomenuti park proglasi spomenikom prirode. On se nalazi na teritoriji opštine Savski venac i predstavlja deo državne svojine.

U koliko se osvrnemo na istoriju, nailazimo na spise u kojima su 1831. godine  Petar Cukić i Stefan Pazarac izvršavali naređenje Miloša Obrenovića da se ogradi Košutnjak, a potom da se popravi put koji je vodio preko Topčidera. Takođe, nije dozvoljena ispaša konja na istom prostoru. Godine 1831. krenuli su sa

Atanasije Nikolić bio je odgovorni inženjer za izgradnju parka u engleskom stilu, kao i odgovarajućeg kompleksa. Topčiderski park odlikovao se različitim vrstama drveća i biljaka, od domaćih vrsti pa sve do tropskih biljaka. Tropske biljke gajene su u posebnim lejama na toplom mestu. Park je sadržao takođe i spomenike, kao i fontane i vodoskoke. Izgradili su česme u Topčiderskom parku zahvaljujući velikoj količini vode koju je isti posedovao.

U 19. Veku ovaj park je postao javni. U njemu su se ljudi okupljali i priređivali različita veselja u čast različitih svetkovina. Uranci karakteristični za Djurdjevdan, Petrovdan, kao i ostale svetkovine okupljali su masovne građane Beograda na ovo mesto.

Pomenuti park sastoji se od uređenog prostora kao i od Park šume. Sadašnji izgled parka, koji se tokom vekova menjao do svog konačnog oblika, sastoji se od četiri dela.

U delu između Bulevara patrijarha Pavla i Topčiderske ulice, nalazi se prvi deo ovog parka. Taj deo obuhvata konak Kneza Miloša kao i spomenike poput Žetelnice i Obeliska. Ovaj deo parka sadrži javorolisnog platana, kao i klena, javora, hrasta lužnjaka, smrče, beli i crni bor i ostale biljke. Javorolisni platan koji se ovde može videti, smatra se jednim od najlepših na prostoru Balkana.

Deo parka koji se nalazi na teritoriji između Bulevara Vojvode Mišića i Topčiderske ulice predstavlja drugi deo Topčiderskog parka. On obuhvata Staklaru, fontane Veliki i Mali Vodoskok kao i Miloševu česmu. U tom delu parka naći će se vrste poput vrbe, ginke , javora, kao i pojedine četinare.

Teritorija od Topčiderske ulice do Bulevara vojvode Mišića, predstavlja treći deo parka. On se odlikuje jezercetom koje sadrži mostić. Osam stabla močvarnih čempresa krase ovaj deo parka, a pored njih tu su i divlji kosten, javor, lipa, žalosna vrba. Nalaze se još i taksodijum i smrča.

Desna strana Topčiderske reke obuhvata četvrti deo parka. On obuhvata deo iza ,,Miloševog konaka“ u kome se nalaze dva vodena ogledala, kao i mnogobrojne četinarske i listopadne vrste. Tu se mogu kao najzastupljeniji naći bor i smrča, a potom topola, glog, javor kao i lipa i hrast lužnjak.

Topčiderska šuma nastala je u periodu oko 1960. godine, nakon akcije pošumljavanja na teritoriji Savskog venca. Ova šuma pripada delu zelenih koridera koji je sastavni deo gradskog zelenila glavnog grada i nekim delom se pripaja šumi Košutnjak.

Ovaj park predstavlja značajnu pejzažnu arhitekturu, koja sadrži veliki broj biljnih vrsti, a Topčiderska reka doprinela je u mnogome da sav prizor bude u mnogome lepši. Prema podacima, jezgro Topčidera kao kulturne celine, obuhvata i teritoriju od Careve Ćuprije do naselja Knjaževac.

Topčiderska šuma predstavlja kulturnu, istorijsku celinu koja ima veoma značajan geografski položaj kao i veoma bogatu floru i faunu.

Zanimljivosti

Milošev konak koji se nalazi u Topčiderskom parku sagrađen je 1831. godine i predstavlja spoj tradicije domaće i evropske građevine. On je imao veoma važnu ulogu u periodu vladavine Miloša Obrenovića jer je bio u funkciji dvora i često su se baš na ovom mestu održavale skupštine.

Ovu šumu koristio je i Karađorđe, jer je uz pomoć nje uspeo da prati kuda se kreću turski vojnici.

U pomenutom parku nalazi se još i crkva Svetog Petra i Pavla, kao i spomenik koji je posvećen Arčibalu Rajsu. Pomenuta osoba bio je švajcarske nacionalnosti, ali je tokom Prvog svetskog rata pristupio srpskoj vojsci ne bi li im pomogao. Veruje se da je Arčibald gajio duboku naklonost prema srpskom narodu, pa shodno tome nastao je gorepomenuti spomenik u Topčiderskom parku.

Spomenik Žetelnica spada u jedinu parkovsku skulpturu koja se nalazi na teritoriji grada Beograda, a Obelisk koji se takođe nalazi u Topčiderskom parku, predstavlja povratak kneza Miloša na vlast.

U Topčiderskom parku, u neposrednoj blizini Miloševog konaka, nalazi se platan za koga se smatra da je jedan od najlepših na teritoriji čitave Evrope. Njegova krošnja je podupreta sa 17 stubova, zbog svoje velike visine od čak 34 metara. Prema podacima, procenitelji tvrde da ovo stablo ima skoro 150 godina. Hlad ovog drveta prostire se na oko 1 400 metara kvadratnih, što je prosto neverovatan podatak.

Senonski sprud Mašin majdan takođe predstavlja prirodno dobro koje je veoma bogato fosilnim ostacima, prostire se na padini Topčiderskog predela.

Naša država je 1979. Godine donela odluku kojom Topčiderski park proglašava spomenikom prirode i shodno tome stavlja ga pod zaštitu države.

U ovom parku nalaze se i restorani, pa prilikom posete istog, možete se počastiti dobrom hranom.

Idealno mesto za šetnju je upravo Topčiderski park. Često se tamo mogu videti ljudi koji šetaju sa svojim ljubimcima ili pak sa decom. Park sadrži i igralište sa toboganom, ljuljaškama, penjalicama pa shodno tome, dečja zabava je zagarantovana. Ukoliko želite da vreme u prirodi provedete kvalitetno, pravi izbor svakako će biti pomenuti park. Topčiderski park sadrži i muzeje Prvog i Drugog srpskog ustanka.  U slučaju da želite da ih posetite, njihovo radno vreme je od 9 do 17h a ulaznicu ćete morati da platite.

U Topčiderskom partu često se dešavaju kulturne manifestacije. U toku leta organizovane su ,, Dečije letnje igre“ kao i ,, Pod krošnjama topčiderskog plantana“ .

,, Dečije letnje igre“ održavane su tokom letnjeg perioda svakog vikenda. Održavane su na platou ispred konaka Kneza Miloša i okupile su veliki broj posetilaca. Program ovih igara obuhvatao je dečije redstave kao i sportske radionice i takmičenja u oblasti likovne umetnosti i muzičke kulture. Izvođene su animacije za decu, koje su podjednako bile interesantne i odraslima.

,, Pod krošnjama topčiderskog plantana“  predstavlja zabavni program koji je organizovan pod vođstvom Turističke organizacije grada Beograda. Ulaz je bio besplatan, a organizovao se u periodu od 12. 30h do 14. 30h.

Zabavni program činili su glumci koji su bili obučeni u kostime iz perioda 19. veka i na slikovit način pokušali su da približe ljudima našu istoriju toga doba. Učestvovali su glumci Milan Milosavljević koji je imao ulogu kneza Miloša i glumica Nataša Popovska koja je svojom glumom pokušala da dočara lik kneginje Ljubice.

U zabavnom programu ,, Pod krošnjama topčiderskog plantana“  učestvovali su još i Umetnički centar ,, Talija“ koji je izvodio splet igara, kao i muzičari koji su svirali starogradku muziku.

Program je bio jako zabavan i pokušao je da na lep način podseti građane na našu istoriju i stvaranje Topčidarskog parka, davnog devetnaestog veka . . .