Top 10 najveći gradovi u Hrvatskoj

Hrvatska je zemlja neprocenjivih  prirodnih bogatstava, raznovrsih pejzaža i krajolika i duge, bogate i turbulenne istorije, tradicije i kulture. Njen geografski položaj, zemljište i klima pogodni su za razne vidove turističkih ponuda, a u poslednje vreme, i Hrvatska je postala zemlja otkrića, kao i pojedine druge balkanske zemlje.

Mada često radije sebe pozicionira u okrilje Zapada, Hrvatska taista nudi širok spektar folklornih bogatstava, uključujući jedinstveni i dragoceni miks primorske kulture i daljih, specifičnih kontinentalnih i drugih lokalnih vizura. Samim tim i gradovi ‘ljiepe naše’, kako Hrvati od milja nazivaju svoju zaista lepu zemlju, imaju svaki svoj poseban šarm.

Od ponositog, bogatom istorijom Dubronika na obalama Jadrana i ležerne prirode dalmatinskih stanovnika, te zaista prelepe rivijere i jadranskoh otočja, sve do šumovitog Zagorja, urbanog i simpatičnog zagreba, od primorske Rijeke do lepih pejzaža Slavonije, Hrvatska je zemlja koju treba istražiti.

Nekada deo velike Jugoslavije, Hrvatska je danas u sastavu Evropske Unije, smeštena na obalama Jadrana, na samom zapadu Balkana. Upoznavanje Hrvatske putevima istorije i neporecive prirode zaista je jedinstveno iskustvo, a jedan od najboljih načina za približavanje mentalitetu i kulturi ljudi koji tu žive jeste upoznavanje se njenim najvećim gradovima. U nastavku ćemo govoriti o deset najvećih gradova u Republici Hrvatskoj.

• Napomena: Gradovi su sortirani prema broju stanovnika u njihovim administrativnim jedinicama, dakle, obuhvataju sam grad i okolna naselja; u Hrvatskoj postoje izuzeci gde se administrativna jedinica poklapa sa granicama samog grada, kao što je slučaj sa Pulom i Rijekom.

1. ZAGREB

Glavni grad Hrvatske, ujedno i najveći u zemlji, Zagreb je šarmantan gradić, koji dočarava posetiocu jedinstveni spoj lokalne tradicije i odlika jedne prave srednjeevropske prestonice. Zagrebački tramvaji, lepe i uredne ulice, raskošne gradske fasade i parkovi asociraju na jedan sasvim ‘bečki’ prizor, dok lokalni pabovi i restorani dočaravaju duh hrvatskog življa. Zagreb nije veliki grad, kada se uporedi sa evropskih prestonicama, uključujući tu i Beograd.

No, ima mnogo toga da ponudi. Nastao je iz dva naselja, koja su danas sam centar grada, Gradec i Kaptol, a leži na južnom delu planine Medvednica, na 122 metra nadmorske visine. Danas, Zagreb je glavno čvorište puteva u tom delu Evrope, te značajan kulturni, obrazovni, naučni, ekonomski, politički i upravni centar zemlje.

2. SPLIT

Na obalama Jadrana nalazi se drugi po redu grad u republici Hrvatskoj, prema broju stanovnika, a ujedno je i jedna od najvažnijih mediteranskih luka; prema broju putnika koji prolaze kroz grad Split, on se rangira kao treća najprometnija luka u Sredozemlju. Simpatične dalmatinske ulice, obala, plaže i luke čine Split potpuno neodoljivim, da ne govorimo o dobro poznatoj dalmatinskoj kuhinji i kulturi življenja.

Samo središte grada čuva staru Dioklecijanovu palatu, dragocenu istorijsku zaostavštinu iz davnog IV veka, inače jedinstveni takav primerak u čitavom svetu. Palat je od kraja sedamdesetih godina prošlog veka na listi UNESCO-vih spomenika kulture. Split izvire u Jadran poluostrvom okruženim lepim ostrvima Hvar, Brač, Šolta i Čiovo, a splitski trajekti su njihova glavna veza sa kontinentom.

3. RIJEKA

Najveća hrvatska luka, međutim, nije lepi Split, već treći po redu grad po broju stanovnika u Hrvatskoj, severna Rijeka. Ovaj grad je već nekoliko vekova jedna od najznačajnijih luka Srednje Evrope; njen značaj je postao posebno uvažen tokom XIX veka, zbog izuzetnog strateškog položaja, te dubine mora Kvarnerskog zaliva.

Rijeka je, osim toga, veoma važan industrijski centar, a u vreme nekadašnje SFR Jugoslavije biola je jedan od njenih najznačajnijih ekonomskih centara. Međutim, Rijeka je doživela veliki krah surovih devedesetih godina prošlog veka, no danas se oporavlja okrenuta prvenstveno turističkom sektoru i uslužnim delatnostima.

4. OSIJEK

Grad Osijek se nalazi na samom istoku Hrvatske, na obali reke Drave i najveći je grad u lepim slavonskim predelima. Sam grad je karakterističan po tme što je izuzetno bogat zelenim površinama; u njemu se nalazi čak sedamnaest lepih parkova. No, iako je pravi zeleni grad, Osijek je izuzetno važno čvorište industrijske delatnosti, kulturni centar, te upravno i sudsko sedište te oblasti.

Stari grad Osijek najvećim delom potiče iz XVIII veka, a ostale delove čine Gornji, Donji i Novi grad. No, tragovi prvih naseobina se mogu pratiti sve do kamenog doba, zahvaljujući izuzetno bogatoj i pogodnoj prirodnoj sredini. Začeci budućeg starohrvatskog Osijeka potiču iz VII veka. Danas, nakon teškog oštećenja pretrpljenog u agresiji devedesetih godina, Osijek je na putu postepenog oporavka i uspostavljanja novog doba svog života i postojanja.

5. ZADAR

Grad Zadar na Jadranu star je gotovo tri hiljade godina i bio je važno sedište mnogih velikih istorijskih sila, počev od svojih prvih dana kao naseobine ilirskih plemena, preko rimskog i vizantijskog doba, sve do austrijske i francuske vlasti, do potpung razaranja u Drugom svetskom ratu i konačnom pripajanju Hrvatskoj, tada u okviru nekadašnje SFRJ.

U današnje vreme, Zadar je važan spomenik različitih živopisnih istorijskih epoha, raznih tradicija i kultura koje su ostavile vidljiv pečat i na njegov moderan izgled i uređenje. Zadar je od davnina bio važan priobalni grad, a do skoro je bio oštro otcepljen od kontinenatlnog dela hrvatske i Like, planinom Velebit, no danas je to promenjeno izgradnjom tunela Sveti Rok.

6. VELIKA GORICA

Velika Gorica je grad na plodnim obalama Save, bogate istorije i kulturnog nasleđa, a prvi put se u političkoj povesti javlja u XIII veku, od kada je do današnjih dana preživela burne i turbulentne periode, uvek osatjući dosledna sebi i svojoj baštini. Velika Gorica je od kasnijeg srednjeg veka postala važan centar Plemenite opštine Turopolje, a od tada je često bila napadana od strane Osmanlija, sve do kraja XVI veka.

Od tada je grad već počeo da poprima svoje prepoznatljive obrise, da bi u XIX veku već imala sve krakteristike jednog modernog hrvatskog grada. Pozni XX vek je u potpunosti izmenio sliku Velike Gorice i doneo joj razne političke preokrete, no i razvoj u pogledu privrede, infrastrukture, obrazovanja, zdravstva, kulture i religijskog života.

7. SLAVONSKI BROD

Slavonski Brod je jedan od najlepših gradova u Hrvatskoj, o čemu svedoči i ponosna titula najlepšeg grada, koju mu je dodelila turistička zajednica Republike Hrvatske, 2009. godine. Slavonski brod odmara na severnim obalama reke Save, na samoj granici sa susednom Bosnom i Hercegovinom i glavno je sedište Brodsko posavske županije. Osim što oduševljava svojim šarmantnim izgledom, ovaj hrvatski grad je izuzetno važno drumsko čvorište u ovom delu evropskog kontinenta.

Grad presecaju važni železnički pravci, panevropski koridor 10 i autoput A3, koji povezuju sam zapad Evrope sa zemljama Bliskog Istoka. Slavonski Brod je i stanica na pola puta od Beograda do Zagreba, te mesto zaista vredno usputnog zadržavanja na nekom od pomenutih puteva.

8. PULA

Pred kraj naše liste najvećih, a možda i najlepših gradova hrvatske, nalazi se malena Pula, inače najveći grad u Istarskoj županiji. Locirana je na istarskom poluostrvu u prekrasnom zalivu, a opčinjava posetioce iz čitavog sveta svojom očuvanom i nezagađenom prirodom, te spokojnim morem i prijatnom klimom.

Pula je važna luka u ovom delu Hrvatske, a dugo je poznata i po ribarenju, turizmu i brodogradnji, te besprekornim primorskim vinima i hrani. Njena istorija je duga i živopisna, a još u rimska vremena je bila važna luka i značajan administrativni centar.

9. KARLOVAC

Lociran na samom rubu panonske nizije, grad Karlovac je poslednje stajalište pre bregovima i planinama ocrtanog područja koje se pruža ka Mediteranu. Nalazi se u samom središtu Hrvatske i prepoznatljiv je po četiri reke koje kroz njega protiču, Korani, Kupi, Dobroj i Mrežnici.

Inače je jedan od zaista retkih gradova za koje se zna tačan datum osnivanja; grad je osnovao Karlo Habsburški, po kome je dobio i ime, a zvanično postoji od 13. jula 1579. godine. Od tada, pa sve do danas, glavni put razvoja Karlovca se temelji na potevima koji povezuju Evropu sa lukama na Jadranu. To je grad udoban za život i rad, ušuškan u zelenoj dolini četiri hrvatske reke.

10. SISAK

Poslednji, ali ne i najmanje važan na našoj listi odabranih gradova Hrvatske je Sisak, još jedno mesto hiljadama godina duge istorije i kulturnog nasleđa.

Zanimljivo je da je to jedan od retkih primera gradova čije se ime u kontinuitetu održalo, u raznim verzijama, do današnjeg dana; Segesta i Siscia iz predrimskog i rimskog doba, Sziszek u srednjem veku, uz veći broj varijacija imena, do današnjeg Sisak. Grad leži na ušću reke Kupe u Savu i kroz istoriju je doživeo smene različitih vladavina i naroda na svojoj teritoriji. Urbani procvat je doživeo nakon oslobođenja od turske vlasti, tokom XVIII i XI veka.

Danas, u Sisku se sve više radi na turističkoj ponudi, čemu posebno pogoduju prirodne lepote močvara Lonjskog polja, te autentična seoska arhitektura, stari grad, te arheološki lokaliteti.