Bogutovačka banja – info, šta leči, smeštaj, cene
Okolina Bogutovačke banje. Bogutovac je malo mesto sa svega 450 stanovnika, nedaleko od grada Kraljeva u Raškom okrugu. U samom naselju su pronađeni mineralni izvori oko kojih je napravljeno lečilište, odnosno banja, pa je i samo mesto više poznato po nazivu Bogutovačka banja.
U blizini mesta prolazi pruga Kraljevo – Kosovska Mitrovica, a do banje se stiže i Ibarskom magistralom. Od Beograda je banja udaljena nekih 200 km, dok je od Kraljeva udaljena 23 km.
Banju okružuju obronci planine Troglav. Nadmorska visina banje je 520 m, a klima je kontinentalna i blaga, pa je boravak na ovom mestu prijatan i lekovit.
Troglav planina, blizu Kraljeva, nalazi se na levoj obali reke Ibar. Preko puta nje je planina Stolovi i poznata srednjovekovna tvrđava Maglič. Planinu Troglav okružuju reke Tolišnica, Lopatnica i Ibar, a sa južne i jugozapadne strane se nalaze planine Čemerno i Stolovi, dok je sa zapadne strane Jelica.
Sam reljef planine Troglav je pun jaruga, dubodolina, grebena, kojih ima u svim pravcima. Glavni greben se sastoji iz tri vrha koji idu jedan za drugim na vrlo malom odstojanju, a na skoro istim visinama, pa se veruje da je planina svoje ime i dobila zbog izgleda ovih vrhova.
Za najviši vrh planine Troglav se smatra vrh Kom koji ima visinu od 1178 m nadmorske visine. Posle njega je najviši Južni vrh koji ima visinu od 1174 m i poslednji po visini je tzv. Severni vrh sa 1147 m nadmorske visine. Posle toga, u nizu grebena idu vrhovi Ćuvik, Martenje, Isaplje, Kostovača, itd.
Planinari kažu da položaj ove planine daje izuzetan osećaj kada se popnete na nju. Odatle se pruža pogled na Dragačevo, na dolinu Zapadne Morave, na planinu Rudnik, kao i na Kraljevo, Čačak i zapadne padine i grebene Stolova.
Usponi se vrše iz različitih pravaca. Može se ići iz sela Stanča, od pravca Maglič tvrđave ili iz sela Lopatnica. Ove staze su atraktivne za penjače jer su grebenske. U dolini Ibra, na padinama planine Troglav, postoji i planinarski dom pod imenom “Železničar”, pa se tu mogu dobiti sve neophodne informacije.
U geografskom smislu, planinu Troglav opisuju kao okruglastu planinsku masu koja se nalazi između Borošnice, doline Ibra i Lopatnice. Širina ove planine je nekih 10 km i dobar deo Troglava je pod šumama, a oni delovi koji gledaju ka Bogutovcu i Ibru i nemaju toliko šuma, već su pod erozijom. Na severnoj strani Troglava i u donjem slivu Lopatnice, tačnije kod Magliča i Bogutovačke banje, nalaze se prostrane livade. Seljaci se bave stočarstvom, pa se preko planine možete kretati stočarskim stazama.
Svi koji žele da se popnu na vrh Troglava pod imenom Kom, treba da idu od planinarskog doma Železničar ka severu po kolskom putu. Ovaj put se zatim uklapa u nešto širi makadamski put iza oštre krivine. Put je konstantno pod usponom, a zatim se stiže do prevoja gde se može videti spomen-ploča Ljubomiru Košaninu. Od ovog obeležja se naniže nalazi selo pod imenom Dubočica, gde teče i reka istog imena, a poviše sela se potok pod imenom Toplica uliva u Dubočicu. Planinari uvek idu uz potok nekoliko stotina metara, pa ih, potom, staza vodi opet na kolski put, a onda i kroz šumski predeo do Savinog brda.
Iza toga, opet kreće grebenska staza levom stranom vrha visine od 1000 m pod imenom Isaplje, a onda se dolazi do raskrsnice. Osvajači Koma mogu da biraju da li žele da idu ka zapadu poviše lovačke čeke ili desno kroz retku borovu šumu i stazu. Posle nekih 500 m se silazi na levi greben, a on vodi do vrha Kom. Sam vrh ima obeležje u vidu metalnog stuba i raznih tabli.
Preporučuje se svim penjačima da se obezbede vodom za piće, naročito ako uspon preduzimaju u letnjim mesecima, zbog toga to ovde ima malo izvora pijaće vode.
Bogutovačka banja, položaj, mineralni izvori. Bogutovačka banje se, kao što smo rekli, nalazi u okviru naselja Bogutovac, blizu Kraljeva, Raški okrug. Na istoku, od Bogutovačke banje, pružaju se Željin i Stolovi, a ka zapadu Čemerno i Troglav. Blizu protiče reka Ibar, kao i reka Lopatnica.
Nadmorska visina banje iznosi 520 m, pa tu preovladava umerena kontinentalna klima, mada se sa okolnih planina oseća i uticaj planinske klime. Isto tako, zbog okruženosti ovim planinama,
Bogutovačka banja ne trpi udare snažnijih vetrova. Svega dva i po kilometra od banje ide Ibarska magistrala, pa je ovo banjsko lečilište dobro povezano sa drugim značajnim putevima Srbije. 23 km od banje je grad Kraljevo, a relativno blizu su i drugi gradski centri poput Raške, Novog Pazara, Trstenika. Ni planina Kopaonik nije tako daleko odavde.
Podaci kažu da su mineralni izvori u Bogutovačkoj banji bili poznati još u antičkim vremenima. Stari Rimljani su sigurno uživali u blagodetima ovih izvora. Isto tako, banja u Bogutovcu je sigurno bila poznata i našim srednjovekovnim vladarima jer je poznato da se vrlo blizu nalazi tvrđava Maglič, unutar koje je nekada postojao srednjovekovni grad, kao i Brvenik. Na žalost, ne postoje podaci o tome da li su Turci koristili bogutovačke mineralne izvore, iako se zna da su imali ravijene običaje kupatila i kupanja radi uživanja.
Knez Miloš Obrenović je vladar pod čijom je upravom Srbija stekla nezavisnost. On je bio zagovornik razvoja banjskih lečilišta, pa su po prvi put, vode iz poznatih banja nošene na analizu u Beč. Tako je i voda iz Bogutovca bila predmet analize još u to vreme. Negde pred kraj 19. veka, doktor Marko Leko je uradio hemijsku analizu ove vode. Posle toga, u Bogutovcu su nikle prve barake. Međutim, kaptacija mineralnog izvora je izvršena tek 1932. godine, a nedugo zatim je iskopan i bunar koji je bio dubok 2.5 metra. Sve do 50-ih godina 20. veka, u ovu banju se nije mnogo ulagalo.
Moderan pristup razvoju dogodio se 1952. godine. Tada se prvi put započelo sa izgradnjom kupališta i drugih pomoćnih objekata. Napravljeno je kupatilo koje je imalo četiri tuš kabine, a pored toga i paviljoni montažnog tipa koji su imali 36 soba i stotinak kreveta. Nakon toga, privatni posednici su krenuli da ulažu u razvoj kapaciteta za smeštaj gostiju, pa je tada postojalo naselje u vidu kampa sa nekih 30 kreveta. U današnje vreme, smatra se, Bogutovačka banja može da primi i više od hiljadu gostiju.
Šta se leči u Bogutovačkoj banji i kakva je priroda mineralnih voda? Bogutovačka banja je indikovana za lečenje više oboljenja, od kojih prednost imaju neuropsihijatrijska, kardiovaskularna i reumatska oboljenja.
Svi koji pate od neurotičnog sindroma, psihoneuroze, migrena, neurotskih glavobolja, neuralgija, labilnosti vegetativnog nervnog sistema, posledica poliomielitisa i multiple skleroze, mogu potražiti pomoć u Bogutovačkoj banji.
Osobe sa povišenim krvnim pritiskom, nepravilnim radom srca koji je vezan za nervnu razdražljivost i labilne i paroksizmalne tahikardije, pomoć traže u Bogutovačkoj banji. Ovde se leče i rekonvalescenti reumatičkog endokardita i miokardita, potom oboleli od funkcionalnih smetnji u perifernim krvnim sudovima i svi oni koji imaju bilo kakva funkcionalna oboljenja krvnih sudova i srca.
Poznato je da se u Bogutovačkoj banji mogu lečiti neka od oboljenja organa za varenje. To su, pre svega, oboljenja koja su vezana za prenadraženost vegetativnog sistema, gastralgiju, spazam jednjaka, iritabilni kolon, spastički kolon, itd.
Gonartroze, vanzglobni reumatizam, degenerativni reumatizam, spondiloartroze i druga reumatska oboljenja, mogu se lečiti u Bogutovačkoj banji.
Ova banja poseduje dva mineralna izvora. Voda iz Bogutovačke banje pripada oligomineralnim sulfidnim hipotermama. U njoj ima magnezijuma, natrijuma, hidrokarbonata, kalcijuma, oksida silicijuma i sulfata. Temperatura mineralne vode u Bogutovačkoj banji kreće se od 24 do 27º C.
Poslednja analiza vode iz Bogutovačke banje je urađena 2010. godine i tada su se utvrdile sledeće reference:
· voda po klasifikaciji pripada oligomineralnim hipotermama;
· voda u Bogutovačkoj banji bogata je anjonima i katjonima;
· temperatura ove mineralne vode iznosi prosečnih 26º C;
· prosečna temperatura vazduha iznosi 23º C.
Pacijenti se mogu lečiti ispijanjem vode ili kupanjem u njoj.
Hotel “Mineral” u Bogutovačkoj banji. Hotel “Mineral” je, kada je sagrađen 1985. godine, bio hotel B kategorije. On je raspolagao sa 96 dvokrevetnih soba i 4 apartmana u svom standardnom delu. Bio je podeljen na depadanse: Mineral, koji je izgrađen još 1972. godine i poseduje D kategoriju i Cvet, koji je renoviran 2002. godine i pripada B kategoriji. U ovom poslednjem ima 8 dvokrevetnih soba, dok u depadansu Mineral ima 13 soba i ukupno 29 ležajeva. U hotelu postoji i TV sala sa kapacitetom od 30 osoba, restoran koji može da primi 200 gostiju, kao i ordinacije u kojima boravi medicinsko osoblje.
Hotel Mineral raspolaže i sa 12 kada za banjsko lečenje mineralnom vodom i 2 bazena. Ovaj hotel se nalazi u okviru preduzeća DP Mataruška i Bogutovačka Banja i smatra se prirodnim lečilištem u kome se leče psihijatrijska i neurološka oboljenja, neurološka i funkcionalna oboljenja srca, krvnih sudova, potom bolesti organa za varenje i reumatska oboljenja. Voda koja ima izdašnost od 10 litara po sekundi je oligomineralna sulfidna hipoterma. Ova voda izvire sama i ima slobodan pad koji toči bazene.
Preduzeće DP Mataruška i Bogutovačka Banja poseduje sva prava na korišćenje ovog prirodnog mineralnog lekovitog faktora, kao i pravo da koristi javni park koji ima površinu od 12 ha.
Trenutna situacija u Bogutovačkoj banji. Bogutovačka banja je nekada bila lečilište i odmaralište koje je bilo prilično posećivano. Na osnovu poslednjih vesti i informacija do kojih smo došli, izgleda da je ova banja već četiri godine bez posetilaca i da su objekti u njoj zatvoreni. Svi zaposleni su prihvatili socijalni program i od decembra 2015. više ne rade, a Vlada RS pokušava da reši status ovog banjskog lečilišta.
Ministarstvo trgovine, turizma i telekomunikacija je formiralo radnu grupu koja treba da ubrza proces rešavanja problema ne samo u ovoj, već i u još nekoliko banja u Srbiji. Imovina PD Mataruška i Bogutovačka banja je sada uz pomoć presude privrednog suda u Kraljevu postala društveni kapital Privrednog društva, izvršena je i restitucija, pa bi to trebalo da pomogne da se banja eventualno privatizuje ili da se na neki drugi način ponovo vrati u rad.