Belo jezero – informacije i zanimljivosti
U istočnom delu Vojvodine, u Banatu, južno od grada Zrenjanina i jugozapadno od mesta Ečka, nalazi se Belo jezero.
Ono je smešteno tačno između dveju velikih reka Begeja i Tise.
Jednim nasipom jezero je izdvojeno od reke Begej, kao i od Carske bare, odnosno od čitavog kompleksa ovog rezervata prirode.
Jezero ima maksimalnu dubinu od 1.33 m, dok njegova površina obuhvata malo manje od 5.5 kvadratnih kilometara.
Ovo jezero ne odlikuju niti horizontalna, niti vertikalna kretanja vode.
Kada nastanu vrele letnje temperature, voda iz jezera isparava u priličnoj meri.
Belo jezero – jedno od retkih rečnih (fluvijalnih) jezera u Srbiji
Po svom tipu, jezero pripada tzv. fluvijalnim ili rečnim jezerima. Njih u ovom kraju ima četiri, međutim najveći procenat ovih voda pripada ribnjacima u Ečkoj.
Jezerski baseni mogu nastati prirodnim ili veštačkim putem. U skladu sa tim i jezera se u odnosu na nastanak i poreklo basena dele na ove dve grupe. Prirodnih jezera, kod nas, u Srbiji, i nema tako mnogo. Ona su mala po površini, ali i malobrojna. Najviše ih ima na planinama, kao i u Vojvodini.
Po postanku, prirodni baseni jezera se mogu podeliti na urvinska i lednička (pretežno se nalaze na planinama), kao i na rečna i eolska (pretežno se nalaze u Vojvodini i delom u centralnoj Srbiji). Eolska jezera, kao što im i samo ime kaže, nastaju delovanjem vetra.
Takva jezera se nalaze u udubljenjima medjudinskog tipa i ona su plitka i vrlo male površine.
Najpoznatija eolska jezera kod nas nalaze se u okolini grada Subotice, na krajnjem severu naše zemlje.
To su Kelebijsko, Slano, Ludoško, Krvavo i najveće Palićko jezero.
Fluvijalna ili rečna jezera nastaju tako što se voda zadrži u napuštenim meandrima reka ili tako što se ovi meandri presecaju.
Ovakva jezera ćemo najviše naći u dolinama reka u Panonskoj niziji. Ona nemaju veliku dubinu, te su savršena mesta za razvoj posebnih biljnih i životinjskih ekosistema, te se uglavnom vode kao specijalni rezervati prirode koji su pod posebnom zaštitom.
Jedno od takvih rečnih ili fluvijalnih jezera kod nas jeste jezero Rusanda koje je nastalo kod mesta Melenci u napuštenom meandru reke Tise.
Voda ovog jezera je prilično slana, čak do 60 odsto. Blato koje se nalazi na dnu ovog jezera je veoma lekovito po svom sastavu, pa je ovde nikla poznata banja Rusanda.
Druga jezera rečnog tipa su Srebrno jezero koje se nalazi na Dunavu, potom Zasavica na reci Savi, Ćenćansko jezero, jezero Okanj, ribnjak Ečka, Carska bara i Belo jezero pokraj Tise.
Belo jezero – deo zaštićenog prirodnog rezervata
Poznati Specijalni rezervat prirode Stari Begej – Carska bara stvoren je kod ušća reke Begej u Tisu, blizu Zrenjanina. Ovaj kompleks vodenih površina između dve velike reke čine jezera koja pretežno služe uzgoju ribe.
Ta jezera su, pored Belog jezera i popularno Joca jezero, zatim Koča jezero i Mika jezero.
Na južnim jezerima poznatog ribnjaka Ečka, stalno se organizuju sportska takmičenja u rekreativnom ribolovu.
Sva jezera, uključujući i Belo jezero, imaju odlične uslove za ribolov iz uživanja, ali i za izuzetan doživljaj prirode koja je u ovom delu Srbije netaknuta.
Kao što znamo, još davne 1955. godine, deo područja pod imenom Vojtina mlaka, zaštićen je tako što je proglašen jednim delom izuzetne prirodne lepote Srbije. Nešto kasnije, 1986. godine, urađena je šira zaštita, koja je obuhvatila Carsku baru i Stari Begej, pa je tada proglašen Regionalni park prirode koji je obuhvatao 1300 hektara.
U okviru njega se nalazio i vrlo strogi rezervat prirode Carska bara koji je obuhvatao 447 hektara.
Na kraju, ova dva područja su objedinjena i nazvana Specijalnim rezervatom prirode Stari Begej – Carska bara. Kako je vreme odmicalo, sva prethodna rešenja su dodatno proširivana, pa su se i granice rezervata proširivale.
Na području prvog stepena zaštite nalaze se područja Tiganjice, meandri Starog Begeja, Vojtina Mlaka i Carska bara, kao i deo Botoškog rita. Pod drugi stepen zaštite stavljena je Mala greda sa Saračicom, šume koje idu pored Starog Begeja, Velika greda i Mužjanski rit.
Poslednji, treći stepen zaštite tiče se Begeja i njegovih delova desne i leve obale, potom nasipa koji ide uz Begej, kao i njegovog okruženja, popularne Traktor bare, Farkaždinskog rita i ribnjaka koji služe da se proizvodi riblja mlađ.
Duga tradicija Belog jezera
Tradicija Belog jezera je dosta duga. Istraživači kažu da postoje istorijski izvori još iz 16. veka u kojima piše kako su ljudi iz ovog kraja pecali, odnosno ribarili na tzv. “beloj močvari”. Pretpostavlja se da je to bilo pređašnje ime Belog jezera.
Kada se pred kraj 19. i početak 20. veka izvršilo regulisanje tokova Begeja i Tise i kada je podignut nasip, urađena je kanalska mreža, a Belo jezero je bilo rekonstruisano. Pouzdani podaci svedoče o tome da je još tada počela proizvodnja ribe u smislu organizovanog procesa.
Savremeno ribarstvo u ovom delu naše zemlje započelo je 1891. godine, a današnje ribarsko gazdinstvo Ečka smatra ovu godinu datumom od kada zvanično postoji.
Ribarsko gazdinstvo je tada sagrađeno na jednom delu Belog jezera koje zahvata Ečku, naselje koje je, po svemu sudeći, postojalo još u 15. veku.
Sva je prilika da su preci na ovom prostoru bili svesni vrednosti prirodnih dobara jer je pronađena mapa iz 16. veka na kojoj postoje ucrtana močvarna jezera, potom carska bara, Bela močvara i Belo jezero.
