Položaj, prirodne lepote i istorija Crne Gore
Ako o Crnoj Gori govorimo postavljajući se u aspekt njenog geografskog posmatranja, važno je istaći da se ona nalazi u jugoistočnom delu Evrope, tačnije na delu ovog kontinenta koji leži na obali Jadranskog mora.
Smeštena u takav položaj, Crna Gora se na istoku i severoistoku graniči sa Srbijom, dok se na svojoj zapadnoj i severozapadnoj strani, graniči sa Hrvatskom i Bosnom i Hercegovinom, na jugozapadnoj strani je Jadransko more odvaja od Italije, a na jugoistočnoj strani graniči se sa Albanijom.
Klima Crne Gore
Položaj Crne Gore, koji je pozicioniran sa direktnim pristupom Jadranskom moru, donekle direktno određuje i njenu klimu, ali na to da klima u različitim regijama ove zemlje i sama bude različita, utiče to što na određene njene regije uticaj na klimu imaju more i Skadarsko jezero, dok na klimu druge regije, uticaj imaju planine: Prokletije, Durmitor i Bjelasica i planinska zaleđa koja su u blizini obale Crne Gore, a to su: Rumija, Lovćen i Orjen.
Tako je u primorskom dilu Crne Gore, odnosno u Zetsko-Bjelopavlićkoj ravnici prisutna sredozemna klima, koju odlikuju suva i topla leta sa kišovitim zimama, dok je u regiji kraških polja koja su u podnožju planinskih vrhova i udaljena po nekoliko desetina kilometara od mora, klima znatno oštrija.
Recimo u centralnom i severnom delu ove zemlje, prisutna je planinska klima, koju odlikuju znatno svežija leta i oštre i hladne zime. Na krajnjem severu Crne Gore, prisutna je kontinentalna klima.
Biljni i životinjski svet i prirodne lepote Crne Gore
Kada je reč o biljnom i životinjskom sjetu i vrstama koje žive i razmnožavaju se na teritoriji Crne Gore, odnosno kada je reč o njenoj flori i fauni, važno je reći da je Crna Gora izuzetno bogata prisustvom i postojanjem brojnih kako biljnih tako i životinjskih vrsta. U njoj raste čak 2880 različitih biljnih vrsta i podvrsta, koje su pretežno samonikle. Kada je reč o fauni, posebno u planinskim regijama zemlje, uočava se prisustvo životinjskih vrsta kao što su jelen, jelen lopatar, ris, kozorog i mnoge druge vrste.
Nažalost, u različitim periodima prošlosti, životinjski svet Crne Gore bio je bogatiji i mogle su se uočiti vrste koje danas na ovoj teritoriji nisu prisutne, a među njima, mogu se nabrojati: pećinska hijena, crveni alpski vuk, vunasti nosorog, pećinski medvjed, divlji konj, leopard i druge vrste.
U skladu sa bogatim i raznovrsnim biljnim i životinjskim vrstama, sa prisustvom brojnih planina i Jadranskog mora na teritoriji Crne Gore, sasvim se jasno zaključuje, da ovu zemlju krase prirodne lepote.
Osim, biljnih i životinjskih vrsta, brojnih planina i mora, deo ukupne prirodne lepote Crne Gore su još i reke, od kojih je najveća i najduža reka Tara sa tokom od čak 141 km, zatim reke Zeta, Bojana, Piva, Ćehotina, Morača i Rijeka Crnojevića, koja je ujedno i jedina plovna reka na teritoriji Crne Gore. Ono što odlikuje ove reke, jesu duboki kanjoni, kao što su kanjon Morače ili kanjon Tare koji je dubok čak 1.300 metara. Deo lepote Crne Gore su i brojna jezera, od kojih je najveće i najpoznatije Skadarsko jezero, koje je ujedno i najveće jezero na Balkanskom poluostrvu, ali i jezera: Šasko, Plavsko, Biogradsko i Crno jezero.
Parkovi Crne Gore
Crna Gora ima ukupno i pet nacionalnih parkova, a to su: nacionalni park Durmitor koji je osnovan 1952. godine i prostire se na površini od 39.000 hektara, nacionalni park Biogradska gora, koji je takođe osnovan 1952. godine i prostire se na površini od 5.650 hektara, nacionalni park Lovćen, koji je osnovan kao i predhodna dva nacionalna parka 1952. godine i prostire se na teritoriji od 5.650 hektara, nacionalni park Skadarsko jezero, koji je osnovan 1983. godine i prostire se na površini od 40.000 hektara i nacionalni park Prokletije, koji je ujedno i najmlađi nacionalni park u Crnoj Gori, osnovan je 1993. godine i prostire se na površini od 16.630 hektara.
Nastanak i istorijski razvoj Crne Gore
Posmatrano iz aspekta tumačenja nastanka i istorijskog napretka i razvoja Crne Gore, važno je istaći da ova zemlja ima veoma duboku i bogatu starost i periode različitih prevrata i promena koje su deo nje i njene prošlosti.
Arheološki nalazi, dokazuju da prvi tragovi prisustva i života čoveka na teritoriji današnje Crne Gore, datiraju još iz peioda srednjeg paleolita, odnosno iz perioda praistorije. Ti tragovi, pronađeni su blizu granice sa Bosnom i Hercegovinom, iznad Trebišnjice, u pećini Crvena Stijena i konkretno, odnose se na oružje za lov, primitivno oruđe za rad, nakit i druge slične predmete, koji ukazuju na prvobitno postojanje primitivnog oblika ljudskog života na ovom području.
Takođe, na teritoriji Berana, u Petnjiku i Beran kršu, pronađeni su tragovi ljudskih naselja, koja su ovde bila formirana u periodu kamenog doba, dok su tragovi naselja iz bronzanog doba pronađeni na teritoriji današnjih mjesta na teritoriji Crne Gore, kao što su: Zavrh kod Nikšića, Međeđa glava kod Podgorice, Petrovići kod Crvene Stijene i brojna druga mjesta.
Iz perioda prelaza bronzanog u gvozdeno doba praistorije, takođe su pronađeni uglavnom pojedinačni tragovi i ostaci predmeta koji su bili u vlasništvu pra čoveka, na teritoriji različitih mesta i gradova današnje Crne Gore. Iz perioda gvozdenog doba, datiraju humke u Gotovuši iznad Ćehotine, humke u blizini Berana i Crvene Stijene i nekropole koje su otkrivene u Mijeloj na Skadarskom jezeru i u Budvi.
Nakon perioda praistorije, u doba antičkog perioda, teritoriju današnje Crne Gore i celog zapadnog Balkana, naseljavala su najprije ilirska plemena, među kojima je bilo i pleme Labeata, koji su naseljavali konkretnu teritoriju Crne Gore i na njoj su osnovali grad Skodra, koja je zapravo današnji Skadar. Taj grad je na teritoriji današnje Crne Gore, osnovan u trećem veku prije nove ere i predstavljao je prestonicu ilirske države, na čijem prestolu je bio kralj Agron. Iliri su krstarili Jadranom kao gusari i to ih je dovelo u sukob sa Rimljanima. Predvođeni kraljicom Teutom, Iliri su započeli rat protiv Rimljana i taj rat su izgubili, nakon čega je deo njihove teritorije, odnosno dio zapadno od Boke, pripao Rimljanima i postao dio Rimskog carstva.
Kasnije, Rimljani su zauzeli i čitavu teritoriju koja je bila pod vlašću Ilira, i u doba Rimskog carstva, na teritoriji današnje Crne Gore, najprije je nastalo pleme Dokleata, čiji se glavni grad zvao Doklea i bio je nedaleko od današnje Podgorice.
Nakon toga, teritorija današnje Crne Gore je postala sastavni deo provincije Dalmacija, a zatim sastavni deo provincije Prevalitane. Kasnije, u trenutku podjele rimskog carstva, Crna Gora je pripala Istočnom rimskom carstvu.
U narednim vekovima, kada je Balkansko poluostrvo bilo izloženo čestim napadima varvara, uništeni su i porušeni gotovo svi simboli i tragovi rimske vladavine, uništeni su gradovi koji su tokom te vladavine formirani i među njima, porušen je i grad Doklea. Stanovništvo porušenih gradova, sabrano je u primorskim gradovima, gde se međusobno štitilo i čuvalo od napada varvara.
U doba srednjeg veka, teritorija današnje Crne Gore, našla se pred učestalim i brojnim migracijama Slovena, koji su je naseljavali. Nakon njihovih naseljavanja u 5. i 6. veku, kada su se ujedno naselili u najvećem broju, usledilo je formiranje kneževine Duklje, koja je osnovana od strane kneza Vlastimira, polovinom 9. veka. Od tada, situacija i vlast na teritoriji tadašnje kneževine Duklje se menjala, sve dok početkom 11. veka, Duklja nije pripala Vizantiji.
Nakon perioda pripadanja vizantijskoj volji i vlasti, u jesen 1042. godine, tačnije 07. oktobra iste godine, teritorija današnje Crne Gore je oslobođena vizantijske vlasti, od strane tadašnjeg kneza Duklje i osnivača dinastije Vojisavljevića, Stefana Vojislava.
Vojislavovu vladavinu nasledio je njegov sin Mihajlo, koji je očuvao samostalnost Duklje, koja je kasnije preimenovana kao Zeta, i napredovala je do statusa prve srpske kraljevine.
Mihajla je nasledio njegov sin Bodin, za vreme čije vladavine su Zeti pridodate i teritorija Zahumlja, Bosne i Raške. Nakon Bodinove smrti, Zetu su potresali unutrašnji nemiri i tokom 80ih godina 12. veka, to dovodi do situacije da vladare iz dinastije Vojisavljevića, smijeni veliki župan Stefan Nemanja, koji ovu bivšu kraljevinu, daje na upravljanje svom sinu Vukanu, koji joj je za vreme svoje vladavine, ponovo vratio status kraljevine i vladao njom sa svojim sinom i nasljednikom Đorđem.
U periodu vladavine kralja Uroša I , dolazi do ukidanja nasleđivanja vlasti nad kraljevinom Zetom i ulogu vladara nad tom teritorijom koja je bila u sklopu kraljevine Srbije, dodeljivao je sam kralj Uroš I. U vreme njegove vladavine, podignuti su i izgrađeni brojni manastiri na teritoriji današnje Crne Gore. To su manastiri:
Đurđevi stupovi u Beranama, Sveti Petar u Bijelom Polju, Morača i mnogi drugi, a ujedno za vreme vladavine ovog kralja, prvi put se u spisima tadašnje kraljevine Srbije i javlja današnji naziv Crna Gora.
Kralja Uroša je 1276. godine sa prestola zbacio sin Dragutin i Zetom od tada je upravljala Uroševa supruga kraljica Jelena, sve do svoje smrti 1314. godine. Nakon njene smrti, ponovo postaje aktuelna smena vlasti između sinova i očeva i unutar kraljevine događaju se različite promene.
Za vreme Dušanove vlasti, kraljevina Srbija postaje carevina, i Dušan je ujedno posljednji vladar iz svoje porodice. Nakon njegove smrti, vlast nad carevinom Zetom, preuzimaju Balšići i tada i počinje propast Srpskog carstva.
Balšići su svoju vladavinu sprovodili drugačije od predhodnika i smenjivali su se među sobom. Treći vladar iz porodice Balšića, Balša III, svoju vlast je ustupio svom ujaku despotu Stefanu Lazareviću i Zeta u to vreme postaje despotovina. Despot je za vreme svoje vladavine, vodio borbe sa mlečanskim silama, koje su vršile napade i tokom vladavine Stefanovog naslednika Đorđa. U vreme Đorđeve vladavine od 1439. godine do 1443. godine, Mlečani su osvojili Zetu i nametnuli joj svoju vlast, koja je trajala sve dok kasnije vlast nad ovom teritorijom nisu preuzele Osmanlije.
U vreme Osmanlija, Crna Gora je pripala Skadarskom sandžaku i upravo ta činjenica, uvela je u period turske vladavine
Od perioda turske vladavine, na teritoriji Crne Gore, podignute su mnoge bune i desile su se unutrašnje promene, razmirice i nemiri unutar crnogorskih plemena koja su formirana unutar zemlje. Te razmirice unutar plemena i anarhija koja je vladala, bile su prepreka centralizaciji, što je bio cilj tadašnjim vladarima Crne Gore Petru Petroviću Njegošu I i Petru Petroviću Njegošu II.
Do ojačanja centralne vlasti, došlo je tek za vreme vladavine Danila Petrovića, koji je 1852. godine proglašen knezom i koji je formiranjem Danilovog zakonika, ojačao svoju vlast.
Od ovog perioda do danas, Crna Gora je doživjela još brojne promene, učestvovala je u brojnim ratovima i ustancima na Balkanu, kao država saveznica. Bila je jedna od jugoslovenskih država, da bi nakon raspada Jugoslavije, bila jedna od saveznica unutar države Srbije i Crne Gore.
Od 3. juna 2006. godine, Crna Gora je odvojena od zajednice sa Srbijom i tog datuma je proglašena njena nezavisnost.
Glavni grad Crne Gore je Podgorica, a prema posljednjem popisu stanovništva i informacijama iz 2011. godine, u ovoj zemlji živi 620.029 stanovnika.